رامونا میرحاجیان مقدم

در این نوشته درباره درونمایه داستان «فرشته‌ها از کجا می‌آیند؟» توضیح داده شده است.
این کتاب روایت چهار انسان دور از هم است، چهار انسانی که در چهارگوشه شهرند و سرنوشت‌شان به هم گره می‌خورد، انسان‌هایی که هر یک در شرایطی سخت گرفتارند و گره‌های زندگی‌شان تنها با یک معجزه باز می‌شود.
این داستان دارای دو درون‌مایه «اعتقادی» و « اجتماعی» است و بر اساس اعتقاد به حضور فرشته در زندگی روزمره شکل می‌گیرد و با مشکلات اجتماعی و اقتصادی ادامه می‌یابد. در نهایت، این اعتقاد قلبی، گره‌گشایی می‌کند و باعث پیروزی بر مشکلات می‌شود.
در این اثر به نوعی با تقابل خیر و شر در قالب رویارویی مادیات و معنویات روبه‌روییم. منشا خیر اعتقاد به حضور فرشتگان و پایبندی به اصول اخلاقی و معنویات و منشاء شر دلبستگی به مادیات و دنیاست که کلاهبرداری، دروغ و ظلم را در پی دارد.
در قرآن کریم ایمان به فرشتگان در کنار ایمان به خدا و پیامبران آمده، چنان که در آیه 238 سوره بقره می‌خوانیم «وَ الْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رسُلِهِ» در این آیه ایمان به فرشتگان بر ایمان به کتاب‌های آسمانی و پیامبران مقدم شده است. در قرآن کریم بارها از فرشتگان یاد شده، فرشتگان محافظ انسانند (سوره مریم آیه7)، و دعاگوی مومنان‌اند (سوره فصلت آیه 30) در آموزه‌های قرآنی، فرشته موجودی غیبی است که باید به آن ایمان داشته باشیم. نویسنده داستان «فرشته‌ها از کجا می‌آیند؟» با تکیه بر این باور، موجود غیبی را به داستان رئال وارد می‌کند که این را می‌توان جلوه‌ای از رئالیسم‌دینی دانست. البته او برای خلق چنین داستانی از فیلم‌های هالیوودی تا تذکره‌الاولیای عطار شاهد مثال آورده و با بیان ترجمه آیه 17 سوره قاف، حجت را بر خواننده تمام کرده است.  

این داستان نیز مانند سایر داستان‌های خرامان به مشکلات اقتصادی و اجتماعی قشر متوسط و ضعیف جامعه پرداخته و به ناهنجاری‌های اجتماعی با دیده انتقاد نگریسته و به فشارهای اقتصادی که به خانواده تحمیل می‌شود و تاوانی که نوجوانان بابت آن می‌پردازند اشاره شده است. ما در این داستان با دو دسته مشکل روبه‌رو هستیم، مشکلات ناشی از فشار اقتصادی و مشکلات ناشی از فرهنگ‌ اجتماعی. این دو دسته از مشکل در هم گره می‌خورد و هرکدام بر دیگری می‌افزاید. به عبارتی این دو مشکل هرکدام علت و معلول دیگری می‌شود. به عنوان مثال یکی از شخصیت‌های داستان دختری است که پدرش دستفروش است، او دستش تنگ است؛ چراکه درآمد پدر کفاف زندگی آنها را نمی‌دهد، پدر تاکید دارد که باید برای دخترش جهزیه بخرد تا او سرافکنده نشود و این هنجار اجتماعی بر مشکل اقتصادی خانواده افزوده است.
در «فرشته‌ها از کجا می‌آیند؟»، مسوولیت درآمد خانواده با مرد خانواده است و این با باور فرهنگی ایرانی و آموزه‌های اسلامی تطابق دارد، اما خطای او سبب گرفتاری اقتصادی می‌شود. مادر سختی این مشکل را درک می‌کند؛ اما به هر حال بار آن بر دوش نوجوان خانواده تحمیل می‌شود. به عنوان نمونه، در این داستان مرگ پدر گیتی، یا ناتوانی جسمانی پدر مرجان مشکل اقتصادی را به خانواده تحمیل می‌کند.

مخاطب اصلی این کتاب 64 صفحه‌ای نوجوانان هستند ولی خواندن آن برای گروه سنی بالاتر خالی از لطف نیست. نقد توصیفی این کتاب در مجله مجله پژوهش در ادبیات کودک و نوجوان، بهار و تابستان 1401 منتشر شده است.

«من و آقای همسایه» داستان دختری به نام افسانه است. او هفده‌سال دارد و پدرش را به دلیل بیماری از دست داده است. بعد از فوت پدر، زندگی افسانه دچار تلاطم می شود مشکلات اقتصادی زندگی از یک سو و فشارهای معاون سختگیر مدرسه از سوی دیگر به او فشار می‌آورد. افسانه برادری بی خیال دارد که دانشجوست و درآمدی ندارد. مادر افسانه عزادار همسرش است. در این بین افسانه تصمیم می‌گیرد تا روی پای خودش بایستد و در اولین قدم بعد از این تصمیم با ممانعت معاون سخت‌گیر مدرسه مواجه می شود و این ماجرا بر درگیری های میان او و معاون مدرسه دامن می زند. از طرفی دایی‌ افسانه، او را برای پسرش خواستگاری کرده و جواب رد شنیده است، اما حالا که تنگدستی به خانواده افسانه فشار آورده فکر می کند می تواند با وام‌دار کردن خانواده افسانه، او را وادار به این وصلت ناخواسته کند. در میان این مشکلات نور چشمک‌زن مناره مسجد خواب را از افسانه گرفته است. و او در جدال با مشکلاتش با انواع شبهات اعتقادی مواجه می شود. فشار اقتصادی هر روز به افسانه بیشتر می شود و او تصمیم می گیرد در مقابل این مشکلات بایستد. در اولین قدم به روحانی مسجد اعتراض می کند، روابط را در مدرسه تقویت می کند و دوستان تازه ای می یابد. در این بین افسانه عاشق هم می شود، عاشق پسری به نام امین که به مسجد رفت و آمد دارد. باوجود تمام این مشکلات افسانه احساس می کند که کسی پنهانی به او کمک می کند. او ناجی خود را نمی بیند ولی نامش را آقای همسایه می گذارد. مادر افسانه، خانم مدیر، امین و دوست افسانه به او کمک می کنند تا مسیر موفقیتش را بیابد. و او در مسیر شناخت آقای همسایه و موفقیت گام بر می دارد.

درونمایه اثر را توسل تشکیل می‌دهد. شبهات در قالب گفتگوها مطرح شده و پاسخ داده می‌شود. شبهات درباره توسل به امامان معصوم، اسراف، کمک به هم نوع، احترام به بزرگترها و… مطرح است. پیرنگ داستان به خدمت درونمایه آمده و تحول افراد در مسیر پاسخ به شبهات رخ داده است. نکات اخلاقی در خلال داستان ذکر شده و این اشاره غیر مستقیم در بطن رمان، خواننده را با خود همراه می‌کند. خویشتن داری، تعهد، وفاداری، احترام به والدین، گذشت و … از مفاهیم ارزشمند کتاب است. اشتباهات رایج در امر به معروف، مدیریت احساسات در رابطه میان دختر و پسر، از مسائل محتوایی قابل توجه در این کتاب است.

رمان با توجه به حدیثی از حضرت جوادالائمه(ع) پیش می‌رود، خانه افسانه نیز در مجاورت مسجدی با نام حضرت قرار دارد. اتفاقاتی که در بستر داستان رخ می‌دهد وقایع را به آن حدیث مرتبط می‌کند و افسانه، حضور معنوی حضرت را به واسطه همسایگی با مسجدی به همین نام حس می‌کند. درپایان گره‌گشایی داستان نیز از طریق مسجد است. از سوی دیگر مدرسه قرار است اردوی زیارتی به مقصد مشهد برای زیارت حضرت رضا(ع) برگزار کند. افسانه به این‌واسطه از کرامات حضرت رضا(ع) و فرزندشان حضرت جوادالائمه آشنا می‌شود
«من و آقای همسایه» چندین شخصیت اصلی و فرعی دارد. افسانه، مادر و بردارش، عطیه دوست افسانه، مدیر و معاون مدرسه، خاله ها و دایی افسانه از ابتدای داستان حضور دارند و چند شخصیت دیگر مانند امین و روحانی مسجد به داستان اضافه می شوند. شخصیت اصلی داستان دختر نوجوانی به نام افسانه است که شخصیت پویا دارد. در این داستان حالات نسبت داده شده و رفتار شخصیت های داستان با الگوی منطقی ارائه شده از هر شخصیت تطابق دارد. به عنوان مثال بی‌مسئولیتی برادر افسانه در مواجهه با مسایل نمایان است و در هر اتفاق به عنوان یک فرد بی‌تفاوت و بی مسئولیت رفتار می‌کند. این‌رفتار تا تحول شخصیت ادامه پیدا می‌کند. نکته قابل توجه در این‌رمان سیر تحول شخصیت‌ها است. این‌سیر در یک‌ارتباط منطقی شکل می گیرد. نکته دیگر ارتباط میان شخصیت‌های این داستان است. ارتباط عاطفی میان افسانه و مادر و پدرش در چهارچوب یک خانواده ایرانی نمایش داده شده است. وفاداری مادر به همسر فوت شده و لزوم رعایت احترام به والدین در این اثر نشان داده است.

عنوان داستان، کوتاه و جالب توجه است و با اینکه ارتباط مستقیم با محتوا دارد پایان داستان را لو نمی دهد. پایان این کتاب، بسته است و مسیر حل مشکلات روال منطقی دارد به این ترتیب که از یک چهارم پایانی گره های داستان یکی پس از دیگری حل می شوند. نحوه حل مشکلات در قسمتهای آغاز داستان زمینه‌سازی شده است. تعداد شخصیت‌ها، پیرنگ داستان، اتفاقت و مسیر داستان، این اثر را در دسته رمان قرار می‌دهد. شخصیت اصلی داستان نوجوانی 17 ساله است، دغدغه‌های نوجوانانه دارد .داستان ، زبان ساده ای نیز دارد. لذا این رمان برای گروه سنی نوجوان و بالاتر مناسب است.

رمان «کابوس‌های خنده‌دار»، نوشته حمیدرضا شاه‌آبادی در سال 1400 منتشر و در سال 1401 عرضه شد. این کتاب 256 صفحه دارد و در دسته رمان نوجوان قرار می‌گیرد. ناشر کتاب، انتشارات افق است. در ادامه شرح مختصری از کتاب همراه با نقد و معرفی آن آمده است.
 
دوران قاجار و قحطی بزرگ در ایران است. عطا و خانواده‌اش دسته سیاه‌بازی دارند و در کوچه‌پس کوچه‌های تهران قدیم نمایش اجرا می‌کنند. یک روز، مرد سیاهپوش ناشناسی آنها را دعوت می‌کند تا به ازای دریافت غذا چند شب در عمارتش اجرا کنند. این پیشنهاد وسوسه‌کننده برای خانواده‌ای که گرفتار قحطی و گرسنگی‌اند دلفریب است. حبیب سلمونی، ننه عفت، طوطی، نجیبه، بشیر و عطا با اشتیاق راهی شهریار می‌شوند؛ اما به محض ورودشان به عمارت وحشتی عجیب به سراغ‌شان می‌آید و زندگی‌شان به خطر می‌افتد.

ماجرای این داستان در چند روز اتفاق می‌افتد. همزمان با داستان اصلی چند داستان فرعی نیز روایت می‌شود که به کمک داستان اصلی می‌آید. داستان شرح سه پرده از نمایش روحوضی است. متن داستان روان و یکدست است و نویسنده بر اساس زمان و صحنه داستان، از کلمات قدیمی و اصطلاحات نمایش روحوضی استفاده کرده تا فضا را ملموس‌تر کند. قصه‌ها و حکایت‌های قدیمی در متن داستان آمده است. محوریت داستان نمایش روحوضی است.

سیاه‌‌بازی یا روحوضی، نوعی نمایش همراه با حرکات موزون و آواز و موسیقی است. شخصیت اصلی نمایش غلامی است که صورتش را سیاه می‌کند، گیج است و کارهای خنده‌دار انجام می‌دهد. در این نوع نمایش با بهره‌گیری از طنز موضوعات اجتماعی و سیاسی نقد می‌شود. این نوع نمایش ریشه در دوران صفویه دارد و اکنون رو به زوال است.

«کابوس‌های خنده‌دار» در دسته رمان‌های تاریخی و رازآلود قرار دارد که طنزی تلخ را روایت می‌کند. پیرنگ داستان قوی است و حوادث پی‌درپی و در خلال هم رقم می‌خورد. خواننده در قسمت‌های مختلف داستان غافلگیر می‌شود و پیش‌بینی حوادث بعدی داستان سخت است. راوی داستان اول شخص است و انتخاب راوی اول شخص بر تاثیر داستان افزوده است. این داستان تخیلی است؛ اما ذکر مکان‌ها، اتفاقات و شخصیت‌های واقعی، سبب باورپذیری داستان شده‌ است.

درونمایه داستان تاریخی و اجتماعی است. تفاوت میان سطوح طبقاتی در داستان نشان داده شده است. ایجاد صحنه‌های شاد و انتقاد از وضع اجتماعی با زبان طنز از ویژگی‌های نمایش‌های روحوضی است. نویسنده با تکیه بر این ویژگی داستان کابوس‌های خنده‌دار را روایت می‌کند. شرح جامعه بحران‌زده در دوران قحطی و تقابل شخصیت‌های داستان با این بحران در خلال داستان نمایش داده شده است. شخصیت‌های داستان برای بقا می‌جنگد، دسته‌ای از افراد شیوه انتقام را انتخاب می‌کنند و گروهی به هنر روی می‌آورند. از نگاه دیگر این داستان، نمایش قدرت هنر است.

این کتاب با کتاب دیگر شاه‌آبادی یعنی «دروازه مردگان» قرابت زمانی دارد. رمان «کابوس‌های خنده‌دار» در سال 1400 منتشر و همزمان با نمایشگاه کتاب اردیبهشت 1401 عرضه شد. در همان روزهای ابتدایی انتشار جز آثار پرفروش نشر افق بود و به چاپ دوم رسید. این کتاب 256 صفحه دارد و در دسته رمان نوجوان قرار می‌گیرد.

 ماه غریب من

داستانی بر اساس زندگی امام رضا(ع)

با داستان ماه غریب من در تاریخ سفر می ‌کنیم و با زندگی امام هشتم شیعیان آشنا می‌شویم. با نجمه خاتون همراه می‌شویم و در روز تولد امام رضا (ع) شادمانی می‌ کنیم. راهی سرزمین غربت می ‌شویم و در  روز شوم توطئه مامون برای غریبی حضرت اشک می‌ ریزیم.

ماه غریب ما در نیشابور چه گفت و نماز بارانش چه کرد؟ هنگام وداع و حرکت به سوی مرو بر دل یارانش چه گذشت و همراهانش چه کردند؟ کراماتش بر پیرمرد درمانده یا گنجشک آواره چه بود؟ پاسخ این پرسش‌ ها را در کتاب ماه غریب من پیدا کنید

63 قصه شیرین این کتاب رامجید ملامحمدی نوشته او در میان این داستانها به موضوعات بسیاری پرداخته است: یاران راستین امام رضا(ع) که بودند ؟ دانشمندان ادیان چگونه در برابر علم آسمانی امام سکوت کردند و شکست را پذیرفتند ؟ هدف مامون از پیشنهاد ولایتعهدی چه بود ؟ او چرا مدام دسیسه می چید؟

کتاب "ماه غریب من" ابتدا در سال 1385 منتشر شد و در سال 1398 دوباره صفحه آرایی و بازسازی شد.تا امروز 45.500 نسخه ازین کتاب به دست مخاطبان رسیدهاست. رحیم کثیر این کتاب را با نام قمری الغریب به عربی ترجمه کرده است. به تازگی هم سینا خدادادی این داستانها را خوانش کرده تا کتاب گویای این اثر نیز در دسترس مخاطبان باشد.

هنرمندی اسماعیل چشرخ در تصویرگری دو رنگ این کتاب و سلیقه سعید دین پناه در گرافیک آن، فضای دیداری این داستانها  را با حال و هوای مدینه و مرو سال 148ه.ق هماهنگ کرده است.

امروز، خالق مجموعه داستان‌های رامونا در سن 104 سالگی درگذشت...

بورلی کلی‌یری در مجموعه رامونا، ماجراهای کودکی‌ بازیگوش را در روایتی داستانی و طنزآمیز به تصویر می‌کشد. ماجراهای کودکی که در یک خانواده معمولی آمریکایی زندگی می‌کند، به مدرسه می‌رود، با دوستانش بازی می‌کند و ماجراجوست و اغلب با تلاش برای حل مشکلات، خرابکاری به بار می‌آورد. از این نویسنده مجموعه‌های داستانی و شخصیت‌محور فراوانی چاپ شده و به زبان‌های مختلف دنیا از جمله فارسی ترجمه شده‌است.

نام من و شخصیت اصلی ماجراهای رامونا، مشترک است و همین امر سبب شده از کودکی تاکنون بارها و بارها این کتاب را هدیه بگیرم. از آنجا که داستان‌ها روان و شیرین و روزمره‌ست هم‌ذات‌پنداری با شخصیت اصلی گریزناپذیر است و این امر وقتی هم‌نام او باشی معنای بیشتری می‌یابد. امروز 7 فروردین 1400، خبر درگذشت خالق مجموعه رامونا تلخ و سخت بود...

مباحث نو و ویژه برای نوشتن طرح کسب و کار
عنوان کتابی‌ست که در ادامه کتاب پیشین با استادم آقای دکتر مقدسی تالیف کردیم. برای دستیابی به نکات علمی و کاربردی، کتاب‌ها و مقالات زیادی را بررسی کردیم و پژوهش میدانی انجام دادیم.

طرح و برنامه هر سازمان، اصول و راهکارهای اقدام و توسعه سازمان را معرفی می‌کند و نقش افراد را مشخص می‌کند. طرح کسب و کار سند مکتوبی‌ست که جزیٔیات سازمان پیشنهادی را مشخص می‌کند، موقعیت فعلی را بررسی کرده نیازها و نتایج پیش‌بینی شده را شرح می‌دهد.

در این کتاب با نگاهی نو مباحث نگارش طرح کسب‌وکار مطرح شده و طرح کسب‌و‌کارهای خدماتی، تولیدی و صنعتی به عنوان مثال‌های کاربردی تشریح شده است. تفاوت این کتاب با جلد پیشین در نحوه ارایه مطلب، موجز بودن و بخش پرسش‌ و پاسخ‌های متداول است. بخش پایانی کتاب فرم‌هایی برای نوشتن طرح کسب و کار طراحی شده که بر اساس آن می‌توان به راحتی برای یک کسب‌وکار، طرح نوشت.

کتاب “مباحث نو و ویژه برای نوشتن طرح کسب و کار” در 216 صفحه قطع وزیری از سوی انتشارات آهنگ قلم با مدیریت خانم فاضل عزیز منتشر شده‌است و آقای سعید کربلایی طراحی جلد آن را بر عهده داشتند.

هر سازمان نیازمند طرح و برنامه است، در سند مکتوب طرح‌و‌برنامه سازمان، اصول و راهکارهای توسعه سازمان معرفی می‌شود و افراد مرتبط بر اساس آن اقدامات خود را انجام می‌دهند. طرح کسب و کار سند مکتوبی‌ست که جزیٔیات سازمان پیشنهادی را مشخص می‌کند، موقعیت کنونی را بررسی کرده نیازها و نتایج پیش‌بینی شده را شرح می‌دهد. این طرح، نقشه روشنی از سازمان ارایه می‌دهد و اجزا و نقش‌ها را مشخص می‌کند...

در این کتاب مفاهیم عملیاتی و کاربردی برای نگارش طرح کسب‌و‌کار را توضیح دادیم و به تشریح کارکردها و مزایای آن پرداختیم. از نمونه‌های مختلف کسب وکار های خدماتی، تولیدی و صنعتی برای تشریح موضوع استفاده کردیم و اهمیت استفاده از روش‌های صحیح در انجام بررسی‌ها و تدوین طرح کسب‌و‌کار را گفتیم. مثال‌های کاربردی در خلال متن از ویژگی‌های شاخص این اثر است.
این کتاب از سه بخش اصلی و چهارده فصل تشکیل شده است. بخش اول را به کلیات طرح کسب‌و‌کار اختصاص دادیم، در بخش دوم از اجزا طرح کسب‌و‌کار گفتیم و تدوین طرح کسب‌و‌کار را در بخش سوم توضیح دادیم.

پیش از تولد - جلد یک، رمان بلند پیامبر(ص)
رمان پیامبر (ص)، مجموعه ای 9جلدی است که در طی دوازده سال نوشته شده است. این مجموعه در قالب داستانی زیبابر اساس قرآن، نهج‌البلاغه و کتاب‌های معتبر رواییبه توصیف حیات گهربار پیامبر اسلام می‌پردازد. بخش‌بندی کتاب‌ها بر اساس دوره زندگی پیامبر با کتاب "پیش از تولد" آغاز می شود با "کودکی"، "نوجوانی"، "جوانی" و"بزرگسالی" ادامه یافته و به کتاب های "میانسالی 1و2" و "کهنسالی 1و2"  ختم می شود. مخاطب اصلی داستان، نوجوانان هستند.کتاب حاضر یک جلد از این مجموعه با عنوان پیش از تولد است:

پیش از تولد:پس از بیان مقدمه و اشاره نویسنده، نقشه تقریبی محل تولد و نسب نامه حضرت آورده شده و داستان آغاز می شود. در این کتاب ماجراهای پیش از تولد حضرت و سال عام الفیل آمده است.

مجموعه پیامبر در جشنواره‌های کشوری به کسب افتخارات متعددی نائل شده که از آن جمله می توان به این موارد اشاره کرد: دریافت  لوح زرین و دیپلم افتخار از کانون پرورش فکری سال 89، کسب رتبه در  جشنواره قصه های قرآنی در بخش رمان سال 89، کسب عنوان برگزیده کتاب سال شهید غنی‌پور سال 86 به خاطر تحقیق گسترده و پژوهش عمیق برای نگارش رمان، کسب عنوان  بهترین کتاب در جشنواره سلام بچه ها سال 89 به خاطر تحقیق جامع و پرداخت خوب و لطیف.

این مجموعه داستانی مستند به قرآن، احادیث و اسناد تاریخی است. نویسنده در مواردی هم که با کمبود منابع مواجه می‌شود با خاتمه فصل و بهره گیری از تکنیک "جاهای خالی" ذهن خواننده را درگیر می‌کند.

شخصیت‌پردازی و فضاسازی دو رکن اصلی از ارکان رمان است. در این مجموعه نویسنده با تکیه بر تکنیک قلمی خود به توصیف دقیق شخصیت‌ها و فضاها پرداخته است. شخصیت‌های اصلی این رمان در ذهن خواننده شناخته شده هستند با این حال تبحر نویسنده در شخصیت‌پردازی مثال زدنی است. فهرست شخصیت‌ها هر کتاب نیز با عنوان "چهره‌های این رمان" در ابتدای هر جلد آمده‌است. فضاسازی در این رمان به شکلی صورت گرفته که خواننده خود را در فضای تاریخی آن دوران حس می‌کند.

در داستان‌های مشهور تاریخی با توجه به اطلاع خواننده از ماجراها عنصر "حادثه" کمرنگ می‌شود لذا  ایجاد جذابیت و کشش داستانی مرهون توانایی نویسنده است. سلیمانی در رمان پیامبر(ص) با ایجاد کشمش‌های جذاب داستانی، رنگ و جلایی خاص به حادثه‌ها بخشیده و شیوه نگارش بدیع داستان تاریخی مستند را رقم زده است