محمود خلیلی

نگاهی به آثار مرتضی نوربخش

به مقصد چشم‌های تو:  شامل مجموعه شعرهای کوتاه مرتضی نوربخش به عنوان شاعر است که در قالب‌های آزاد، سپید و غزل سروده شده. این مجموعه شعر محتوایی عاشقانه و گاه اجتماعی دارد. کتاب به مقصد چشم‌های تو در 114 صفحه،‌  توسط سوره مهر، در سال 1396 چاپ شد. 

"شوخی جوهر" بررسی و گردآوری  250 غزل از بیدل دهلوی توسط نوربخش است. هدف از تدوین این اثر انتخاب گزیده ای از  اشعار بیدل است.این کتاب در سال 1390، توسط سوره مهر، در 480 صفحه منتشر شده بود. 

هزار گوهر: منتخبی از اشعار صایب تبریزی است که توسط نوربخش گردآوری شده و همراه با بررسی اسلوب معادله در سبک هندی به خوانندگان ارائه گردید.این کتاب در سال 1390 ، توسط سوره مهر،  در 376 صفحه به چاپ رسید. 

زندگی واژه ها: این کتاب شامل گزینه ی شعرهای آزاد نیمایی از شاعران معاصر است. مرتضی نوربخش در این کتاب اشعاری از بیش از سی شاعر را به عنوان نمونه گردآوری نموده است. این کتاب در سال 1388، توسط سوره مهر در 480 صفحه به چاپ رسید.

قیمت عشق:  این کتاب نیز گزینه غزل‌های شاعران ایران در سبک عراقی است که توسط  مرتضی نوربخش گرد آوری شده است.، مولف تلاش کرده غزل سبک عراقی را مورد مطالعه و بررسی قرار داده و اشعار شاعران برجسته‌ای همچون حافظ، سعدی ، جامی، خواجوی کرمانی، مولوی، عطار و فخرالدین عراقی را در این سبک به نمایش بگذارد.این کتاب در سال 1396 ، توسط سوره مهر، در 520 صفحه چاپ و منتشر شد.

بارش خورشید: ناشر سوره مهر ، 1386 . در این کتاب شعرهایی عمدتا در قالب کلاسیک با مضامین اجتماعی، مذهبی و سیاسی در دو بخش آغاز آفتاب (شعرهای دهه‌ی اول انقلاب) و تا آفتاب فردا (شعرهای دهه‌ی دوم انقلاب) به چاپ رسیده است.

ترانه‌های ابدی : ناشر هنر رسانه اردیبهشت ، 1387

درخت پرنده:‌ناشر هزار ققنوس، 1386

زمین گهواره شهیدان است:‌مجموعه اشعار نوربخش ، ناشر هنر رسانه اردیبهشت ، 1388

خواب غزالان: گزینه شهر به سبک هندی ، ناشر سوره مهر ، سال 1394

در کوچه‌های غزل : سیری در غزل سبک خراسانی و میان سبک‌ها.

مرتضی نوربخش در چهارم اردیبهشت 1342 در لنگرود به دنیا آمد. کودکی و تحصیلات را در همان‌جا گذراند و سال 1359 دیپلم گرفت. رویکرد او به شعر به دوران نوجوانی باز می‌گردد که هم زمان با شروع جنگ تحمیلی است. 

وی از سال 1365 در کرج اقامت داشته و دبیر آموزش و پرورش آن‌جا بود.

از تالیفات اوست:‌هزار گوهر   /  شوخی جوهر  / زندگی واژه‌ها / قیمت عشق / به مقصدِ چشم‌های تو 

«جرم یقه سفید» نخستین بار توسط جرم‌شناس و جامعه‌شناس مشهور امریکایی «ادوین ساترلند» مورد استفاده واقع شد. نظریه وی درباره «بزهکاران یقه سفید» از چنان شهرتی برخوردار شد که بعد‌ها به عنوان نقطه عطفی در انجام پژوهش‌های جرم‌شناسی تلقی شد. در واقع جرم یقه سفیدی جرمی است که شخص قابل احترام و برخوردار از یک موقعیت عالی اجتماعی، به اعتبار حوزه نفوذ خود و سوءاستفاده از اعتماد و اطمینان ایجاد شده که مبین قانون شکنی‌هایی است، انجام می‌شود.

جرم یقه سفیدی حاکی از درک عمیق بزهکاران این گونه جرایم و نیز جهات ضعف علمی و عملی بزه‌دیدگان است. جرم یقه سفیدی، ابتدا در فعالیت‌های شغلی مشروع در سطحی گسترده ریشه دارد و پس از مدتی، ضمن اعتماد سازی‌های دروغین، رشد می‌یابد و پیشرفت‌های اقتصادی و تحولات اجتماعی نیز به این نوع جرایم دامن می‌زند. بزهکار یقه سفید با استفاده از اقتدار و وجاهت اجتماعی و سیاسی بالا و در پناه ظاهر فریبنده و استعداد فکری خود، به ارتکاب جرایمی همچون اختلاس، پول‌شویی، جعل و بزه‌های کلان مالی به وجاهت بخشی صوری به درآمدهای نامشروع خود دست می‌زند.

برای شناخت تحولات اساسی‌ای که در دل یک جامعه رخ می‌دهد، ساده‌ترین راه، شناخت فراز و فرودهای احزاب گوناگون در عرصه‌های نظری و عملی‌ است. قوچانی در کتاب «یقه سفیدها» ، با ارائه‌ی یک بررسی تاریخی – تحلیلی از جریان‌های سیاسی ایران امروز، در مسیر همین شناخت گام برداشته است و از طریق جریان‌شناسی تطبیقی، گروه‌ها و جریان‌های سیاسی ایران را پس از بروز انقلاب اسلامی بررسی می‌کند. در این کتاب، انواع احزاب سازمان یافته در جمهوری اسلامی تحلیل می‌شود. از جمله این حزب‌ها می‌توان به جبهه مشارکت، هیئت‌های موتلفه اسلامی و  کارگزاران سازندگی اشاره داشت...

لازم به توضیح است که برخی از این اسامی نامبرده فقط اسم حزب را یدک می‌کشند و هرگز نتوانستند مانند یک حزب مسقل عمل کنند و همین امر ضربات بسیاری به بروز احزاب واقعی در ایران زد.

کتاب یقه سفیدها نوشته‌ی محمد قوچانی دلیل این را که چرا احزاب موجود در ایران با همه‌ی گرایش‌های سیاسی چپ، راست و میانه، همگی ریشه در طبقه متوسط جدید دارند، مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهد.

عبارت «یقه سفیدها»  اولین بار توسط سی.رایت . میلز که یک جامعه‌شناس آمریکایی است مورد استفاده قرار گرفت و منظور وی از این عبارت گروه دیوان سالاران و قدرتمندان عرصه سیاست بود.

کتاب یقه سفیدها سه بخش کلی دارد که در هر فصل به توضیح برخی مسائل درباره آن پرداخته می‌شود. در بخش اول مثال‌هایی عینی و واقعی برای شکل‌گیری حزب‌های گوناگون در ایران زده شده است که در پنج دسته کلی قرار می‌گیرند: تفکر – قانون – قدرت – مذهب – اقتصاد.

در بخش دوم حزب‌های مختلف و گروه‌های سیاسی رایج در جمهوری اسلامی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد.

در بخش سوم نیز  مقاله‌های متعدد و پراکنده‌ای که در نشریات مختلف اننتشار یافته، توسط قوچانی گردآوری شده است.

از جمله آثار قوچانی می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد: