حسن بهشتی پور

تحلیل  بر اساس نظریه بازی ها و بازیگران  این روش به رفتار بازیگران سیاسی (مثلا، رهبران سیاسی، احزاب، نهادهای بین‌المللی)  نتوجه دارد و بر اساس شناخت منابفع ، اهداف و برنامه های بازیگران عملکردهای انها را پیش بینی و تحلیل می کنند گاهی هم از طریق شناخت نقاط قوت و ضعف انها ، فرصت ها و تدیدهای آنان ، مقدورات و محذوریت های انها به تحلیل رفتاری انها اقدام می کنند. 

تحلیل سیستم‌ها یکی دیگر از روش های شناخته شده برای تحلیل پدیده های سیاسی محسوب می شود این روش، سیستم‌های سیاسی را به عنوان مجموعه ای از اجزا و روابط بین آن‌ها در نظر می‌گیرد. هدف، فهم چگونگی عملکرد کل سیستم و چگونگی تاثیرگذاری عوامل مختلف بر آن است. مثلا، می‌توان با تحلیل سیستم‌ها، چگونگی تاثیرگذاری نهادهای مختلف بر سیاست خارجی یک کشور را بررسی کرد.

یکی دیگر از روش های تحلیل سیاسی ، تحلیل گفتمان است این روش، ارتباط بین زبان، قدرت و ساختارهای اجتماعی را بررسی می‌کند. هدف، فهم چگونگی شکل‌گیری و تداوم ایده‌ها و باورهای سیاسی از طریق زبان است. مثلا، می‌توان با تحلیل گفتمان، نحوه‌ی نمایش گروه‌های اقلیت در رسانه‌ها را مورد بررسی قرار داد.

یمی از روش های معمول در تحلیل سیاسی روش تحلیل محتوا است  این روش بر بررسی متن‌ها، سخنرانی‌ها، گزارش‌ها و دیگر منابع نوشتاری متمرکز است. هدف، شناسایی الگوها، تم‌ها و روابط بین مفاهیم در این منابع است. مثلا، می‌توان با تحلیل محتوا، میزان استفاده از واژه‌های خاص در سخنرانی‌های یک سیاستمدار را بررسی کرد.

تحلیل پدیده‌های سیاسی، بررسی و تفسیر رویدادها، تصمیمات و رفتارهای سیاسی است. این شامل فهم علل، پیامدها و روابط بین عوامل مختلف در عرصه سیاست می‌شود. روش‌های متعددی برای این تحلیل وجود دارد. با خواندن این کتاب می‌تونید بیشتر در مورد روش‌های خاص مثل تحلیل محتوا، تحلیل گفتمان، تحلیل سیستم‌ها و ... اطلاعات کسب کنید.

درک مطالب سنگین کتاب برای کسانی که رشته تحصیلی آنها علوم سیاسی نبوده است کمی دشوار است پیشنهاد می کنم قبل از مطالعه این کتاب ابتدا کتاب های پایه مربوط به علوم سیاسی و نظریه های آن مطالعه شود بعد بهاین کتاب مراجعه کنید البته اغلب مطالب کتاب ترجمه از منابع مختلف است که معرفی شده است اگر به زبان انگلیسی مسلط هستید مراجعه به اصل مقالات که دردسترس است مفید تر  خواهد بود. 

نویسنده کتاب دکتر محمدرضا تاجیک (متولد 1337 در تهران) استاد دانشگاه، نویسنده، مترجم و فعال سیاسی است. او دکترای «تحلیل گفتمان در سیاست» را از دانشگاه اسکس انگلستان دریافت کرده و از سال 1374 در دانشگاه شهید بهشتی تدریس می‌کند.

زیست‌جهانِ آدمیانِ عصر ما، به‌طور فزاینده‌ای در مسیر قطعه‌قطعه یا متکثر شدن قرار گرفته است. این شرایط، بستری برای تولد «خودِ اکسپرسیونیستی» و «هویت‌های موزائیکی» فراهم آورده است. زیست‌جهانِ این «خود»، زیست‌جهانی است بدون «مرز»؛ سرشار از حقایق متکثر؛ متأثر از بازی‌های زبانی و گفتمانی متنوع؛ دربرگیرنده‌ی راه‌ها، افق‌ها، آغازها، و فرجام‌های گونه‌گون؛ مملو از خرده‌گفتمان‌های محلی؛ تجربه‌کننده‌ی بحران‌هایی همچون بحرانِ اصالت، بحرانِ کلیت و تمامیت، بحرانِ بازنمایی، بحرانِ سوژه، بحرانِ فراروایت‌ها، فراتئوری‌ها، فراروش‌ها، و بحرانِ قطعیت‌ها و ایقان‌ها و تصدیق‌ها. دنیای این «خود»، دنیایی است همراه با دگرگونی‌های گیج‌کننده؛ سیال، نفوذپذیر و نامشخص؛ پر از ابهام، ایهام، احتمال، تصادف، تضاد، پیچیدگی، بدعت، رندی، 

دوران ما از سویی، دورانِ سیاستِ معطوف به زندگی روزمره (میکروپلتیک) و سیاستِ زندگانی، و از سویی دیگر، دوران سیاستِ تفاوت، تمایز، هویت و بازنمایی است. اما از جهتی دیگر، این عصر، عصر تأکید بر قلمروهای کوچک، و مقاومت نیز هست. دوران ما، همچنین دورانِ تکثیرِ زیست‌جهان یا جهان اجتماعی مردم است.

در معرفی کتاب آمده است «در زمانه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم دانش سیاسی در معرض بحران‌های شالوده‌شکن فراوان قرار گرفته است. زیرا، از یک سو، دوران نظریه‌ها و گفتمان‌های سیاسی‌ای که تأکید خود را صرفاً بر «صاحبان ابزارهای تولید» و «شیوه‌های تولید» استوار کرده و روابط قدرت را حافظ منافع آنان می‌دانند، گذشته است و اکنون به روزگاری رسیده‌ایم که در آن «شیوه‌های عرضه» بر شیوه‌های تولید ارجحیت یافته‌اند، و به این ترتیب، چنگ‌اندازی به «دارایی گفتمانی» یا «ثروت‌های مفهومی» جایگزین توجه به ثروت‌های مادی یا حکومتی محض شده‌اند، و از سوی دیگر، «اغلب افراد میل رسیدن به یک نظام متحدِ دانش و نظریه واحد در علوم اجتماعی را منتفی دانسته‌اند و تلاش مدرنیستی برای حفظ محتوا و روش تولید دانش به سود کوششی پسامدرن برای یافتن راه‌های کسب دانش که این‌جا و آن‌جا به کار آیند، کنار گذاشته شده است»