جامعه آماری این کتاب کلیه کارکنان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی شهرستان کاشان در سال 1398 به تعداد 782 نفر بوده است، باتوجه به فرمول کوکران، تعداد نمونه موردنیاز، 258 نفر که با نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامههای مسئولیت اجتماعی کارکنان، عواطف و فضایل اخلاقی کاسترو گونزالس و همکاران (2019) و فرسودگی احساسی مسلش و جکسون (1981) که شامل 32 پرسش بوده است. روایی محتوایی پرسشنامه به تأیید جمعی از صاحبنظران رسید. جهت سنجش پایایی و قابلاعتماد از ضریب آلفای کرونباخ با استفاده از نرمافزارSPSS ، که بیشتر از 7/0 محاسبه گردید، استفاده شد. نتایج حاصل از کتاب نشان میدهد که مسئولیت اجتماعی کارکنان بر فرسودگی احساسی با تأکید بر اهمیت عواطف و فضایل اخلاقی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی شهرستان کاشان تأثیر دارد. همچنین مسئولیت اجتماعی کارکنان بر فرسودگی احساسی، عواطف و فضایل اخلاقی در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی شهرستان کاشان تأثیر دارد.
عواطف و فضایل اخلاقی بر فرسودگی احساسی در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی شهرستان کاشان تأثیر دارد.
شیوه سازماندهی کتاب حاضر بهصورت زیر میباشد:
فصل اول: کلیات
فصل دوم: مسئولیت اجتماعی
فصل سوم: فرسودگی شغلی
فصل چهارم: فضایل اخلاقی
فصل پنجم: عواطف (احساسات)
فصل ششم: تحقیقات مسئولیت اجتماعی سازمانی
فصل هفتم: مطالعه موردی
فصل هشتم: یافتهها
فصل نهم: جمعبندی
در پایان، بر خود لازم میدانم از همه عزیزان و بزرگوارانی که در تمامی مراحل آمادهسازی این کتاب بنده را یاری نمودهاند، صمیمانه تقدیر و تشکر نمایم.
ابوالفضل محبّینصرآبادی
پاییز 1400
از نظر اجتماعی مسئول بودن، یعنی آدمها و سازمانها میبایست با اخلاق و با حساسیت نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی و محیطی رفتار کنند. تلاش برای برقراری مسئولیت اجتماعی، به افراد، سازمانها و دولتها کمک میکند تا تأثیر مثبتی بر پیشرفت جامعه داشته باشند. اساساً یک سازمان برحسب نیازی عمومی و اجتماعی بهوجود میآید و مبنای ایجاد سازمان نیاز به تولید کالا و یا ارائه خدمت به جامعه است؛ لذا نه سازمان میتواند خود را از جامعه جدا کند و نه جامعه میتواند بدون سازمان زندگی کند. از نتایج این رابطه لاینفک این است که هر تصمیم و عمل سازمان بهنحوی روی جامعه تأثیر میگذارد. تأثیرگذاری فوق باعث میشود که آحاد جامعه، خود را در عملکرد سازمان سهیم دانسته و از سازمان مسئولیت خواسته و حسابرسی کنند. سازمانها مستقل از نوع مالکیت خود، در محیطی به کسبوکار میپردازند که حداقل مسئولیت آنها عرضه کالا و خدمات است، اما بُعد ارتباط سازمان با اجتماع اطراف، سازمان را مجبور میکند که رفتارها و واکنشهایش از حالت صرف اقتصادی فاصله بگیرد. در جامعه امروز که سازمانها تأثیر عمدهای بر سیستم اجتماعی دارند و حل چالشهای جهانی بدون مشارکت و همکاری سازمانها کار آسانی نیست، موضوع عمل به مسئولیتهای اجتماعی توسط سازمانها حیاتی بهنظر میآید. از زوایای گوناگونی به پدیده مسئولیت اجتماعی شرکتها پرداخته شده و تعاریف زیادی برای آن ارائه گردیده است، امّا بهطور کلی میتوان مسئولیت اجتماعی مدیران و سازمانها را الزام پاسخگویی و برآورده کردن توقعات گروههای ذینفع خارجی (مشتریان، تأمینکنندگان، توزیعکنندگان، محیطزیست و جامعه) را با حفظ منافع گروههای ذینفع داخلی (کارکنان و سهامداران) دانست (فاتما و رحمان[1]، 2015).
مسئولیت اجتماعی سازمانها، یعنی رویههای باز و شفاف کسب و کار، یعنی روشهایی که مبتنیبر ارزشهای اخلاقی و احترام به کارکنان، جامعه و محیطزیست میباشد.
مسئولیت اجتماعی شرکتها به این منظور برنامهریزی میشود که برای جامعه بهطور کلی و برای سهامداران حامل ارزش پایدار باشد. حوزه مربوط به روش یا رویه کسب و کار، دربرگیرنده یکی از پویاترین و چالشپذیرترین موضوعهایی است که امروز رهبران شرکتها با آن روبهرو هستند. امروزه برای مدیران، دیگر کافی نیست که وظایفی چون برنامهریزی، سازماندهی و کنترل را انجام دهند و خود را اثربخش بنامند، بلکه پاسخگویی به نیازهای جامعه و خواست شهروندان و مشتریان داخلی و خارجی سازمانهایشان از زمره وظایف بااهمیتتر آنان محسوب میشود. میتوان گفت همانگونه که مدیران نحوه انجام وظایف سنتی را میآموزند، باید از چگونگی انجام چنین وظایف جدید نیز آگاه شوند؛ زیرا شرایط امروز جهان و فضاهای جدید کسب و کار ایجاب میکند تا رهبران و مدیران سازمانها و شرکتهای بزرگ که در بازارهای جهانی یا بازارهای درحال جهانی شدن نقش فعال و مؤثر دارند، تمام تلاش خود را متوجه ایجاد ارزش برای تمامی ذینفعان خود کنند و نوعی تعادل میان بخشهای اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی کسب و کارشان ایجاد نمایند. بهطور کلی میتوان گفت مسئولیت اجتماعی شرکتها به ارائه روشهایی میپردازد که سازمانها در فضاهای کسب و کار خود به آن عمل کنند و پاسخگوی توقعات جامعه، انتظارات تجاری، قانونی و اخلاقی- اجتماعی آنان باشد؛ چرا که سازمانها مسئولیتهای بزرگی در زمینه اجتماعی، اقتصادی و محیطی در قبال کارکنان، سهامداران، مشتریان، دولت، تأمینکنندگان و تمامی ذینفعان خود برعهده دارند.
مباحث اخلاقی، مباحثی است که موضوع آن انسان و حالات نفسانی و یا افعال ظاهری او را تشکیل میدهد. اخلاقیات مجموعهای از اصولی است که بر درستی و یا نادرستی یک عمل دلالت دارد. از سوی دیگر رفتار اخلاقی دربرگیرنده شناخت، قضاوت اخلاقی و شکلگیری تمایلات اخلاقی در محیط پیچیده و پویاست. محققان بر این باورند که رفتار اخلاقی در سطح دیگرخواهانه است و از آرزوهایی سرچشمه میگیرد که نهتنها به سود ماست، بلکه در جهت مصالح دیگران نیز هست. در زمینه رفتار اخلاقی کارکنان، دیدگاههای متفاوتی ارائه شده و از زوایای مختلفی موردنظر قرار گرفته است. رفتار اخلاقی در سازمان را عمل مطابق با ارزشهای اخلاقی موجود در سازمان میدانند. رفتار اخلاقی رویکردی اساسی برای حذف ناهنجاریهای اخلاقی سازمان و تعیین اینکه چه چیزی درست و چه چیز غلط است، بهکار میرود. از سوی دیگر رفتار اخلاقی را بهعنوان یک عمل فردی مداوم مطابق با ارزشهای خودش تعریف میکنند. صاحبنظران دیگری نیز با یک رویکرد ساختارگرایانه، رفتار اخلاقی را بهعنوان آنچه سازمان تجویز میکند، تعریف میکنند. در این رویکرد سازمان بهعنوان مبنایی برای تعیین رفتار اخلاقی درست و غلط و هرگونه انحراف از هنجارهای سازمانی و غیراخلاقی در نظر گرفته میشود. اخلاقیات بهعنوان مجموعهای از ارزشها و بایدها و نبایدها تعریف میشود که براساس آن نیک و بدهای فرد مشخص و عمل بد از خوب متمایز میشود. محیط اخلاقی سازمان شامل: ایدئولوژیهای اخلاقی انتخابشده توسط اعضاء سازمان، ایدئولوژیهای نهادینهشده مرتبط با مدیریت و ضوابط اخلاقی است که در عمل سازمان را شکل میدهند. این محیطها میتوانند تحت شرایط بسیاری اعتدال و توجیه اخلاقی افراد را افزایش دهند و رفتارهای کارکنان به موقعیتهای کاری را که از نظر اخلاقی نامعین و نامفهوم است، بهبود بخشند. باتوجه به مطالب ذکرشده در این کتاب، به بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی کارکنان بر فرسودگی احساسی با تأکید بر اهمیت عواطف و فضایل اخلاقی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی شهرستان کاشان پرداخته شده است.
هدف از تألیف این کتاب، تأثیر مسئولیت اجتماعی کارکنان بر فرسودگی احساسی با تأکید بر اهمیت عواطف و فضایل اخلاقی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی- درمانی شهرستان کاشان میباشد.
