حمیده مدنی

کتاب رویکردهای اخلاق اسلامی یکی از منابع مهم در زمینه مطالعات اخلاق اسلامی معاصر است که تلاش می‌کند تا مبانی نظری و مکاتب اصلی اخلاق اسلامی را به شیوه‌ای تحلیلی و نظام‌مند بررسی کند.

از آنجا که این کتاب یک متن دانشگاهی و تئوریک است، خلاصه آن در واقع معرفی‌ای از مکاتب اخلاقی مورد بحث در جهان اسلام و جایگاه‌شان در تئوری‌های اخلاقی است.

علم مجموعه ای از قضایای حقیقیه منظم و متحد الموضوع و محصول فرایند پژوهش است. نیروی محرک پژوهش نیز پرسش و روحیه پرسشگری است؛ بنابراین گام نخست در تولیدعلم، طرح سؤال مناسب و گام دوم، مراجعه به منابع اطلاعاتی است که پژوهشگر می تواند داده های متناسب با پرسش های خود را در آن بیاید. حرکت از مجهول به معلوم و عکس آن، در واقع حرکت میان این منابع از یک سو و پرسش ها از دیگر سو است در این سیرفکری، منابع علم جایگاه و نقش کلیدی دارند. از این رو باید دانست چه عناصر آگاهی بخشی به عنوان منابع علم شناخته می شوند. همچنین پژوهشگر باید از ظرفیت ها و امکانات و نیز محدودیت ها و نقاط ضعف آنها آگاه باشد و سرانجام ترتیب و تقدم و تأخر و نسبت میان این منابع را بداند. در مرحله بعد به ابزارها و شیوه های مراجعه و برداشت از منابع، مجهز شود تا بتواند به شکل مطلوب و موفقیت آمیزی از منابع دانش بهره برد.

آشنایی مؤثر با لایه های یک دانش و برخورداری از توان لازم برای حل مؤثر و ثمر بخش پرسش های بجامانده آن، بدون تسلط کافی بر تحولات عمده و جهت بخش تاریخ آن و نیز تبارشناسی مباحث و آگاهی از چرایی و چگونگی طرح آنها و شناسایی بنیادهای فکری و مختصات روشی مکاتب مختلف درون آن دانش، امکان پذیر نیست. در اختیار داشتن کارنامه مطالعات و پیشینه تحقیق در هر محور یا مسألۀ علمی، توأم با نظم و تسلسل تاریخی آرای مربوط به آن محقق را در رعایت اصل عقلایی پرهیز از خطاها و ناکامی های دیگران و اجتناب از طی مسیرهای بن بست با پرهزینه، یاری کرده بر نقاط قوت و رموز موفقیتهای آنان بصیرت می بخشد. ضرورت آشنایی با میراث گذشته یک علم از رهگذر بازخوانی متون محوری و احیاناً تعلیمی آن علم واضح است. به ویژه در مراحل آغازین آشنایی با یک علم، انس با منابع علم و افزایش قدرت مطالعه و فهم آثار نمایندگان برجسته دانش مورد نظر، پایه و بنیه علمی دانشجویان را استحکام می بخشد.

این ها همه مطالبی است که این کتاب با محوریت قرار دادن آن تلاش نموده به تبیینی از آن ها بپردازد.

این کتاب به دانشجویان و محققان کمک می‌کند تا به جای نگاه تک‌بعدی به اخلاق اسلامی، آن را به عنوان یک پدیده چندوجهی ببینند که توسط فلاسفه، متکلمین، فقها و عرفا از زوایای مختلفی بررسی شده است.

کتاب مقدمه ای بر تعلیم و تربیت از منظر اسلامی می کوشد تا با استناد به منابع اسلامی، تعلیم و تربیت را از منظر اسلام به اجمال تبیین کند و خوانندگان را با دیدگاه اسلام در این خصوص آشنا سازد. مفهوم، اهداف و عناصر تعلیم و تربیت، ابعاد وجودی انسان از نگاه متفکران، و ویژگی‌های وجودی انسان، تمایلات و گرایش‌های بالقوه آدمی در منابع اسلامی از جمله مباحثی هستند که در فصل‌های نخستین کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین روش‌های تربیت و مراحل آن معرفی شده و کوشش شده که وظایف تربیتی والدین و مربیان با رویکردی دین مدارانه تشریح شود و جایگاه آن در فرایند تعلیم و تربیت تبیین گردد در فصل پایانی کتاب نیز تأثیر محیط خانواده و نهادهای آموزشی توصیف شده و تأثیر فضای مجازی در شکل دادن باورها، رفتارها و گرایش‌های کودکان، نوجوانان و جوانان مورد بحث قرار گرفته است.

این اثر درهشت فصل تقسیم بندی شده است؛ فصل اول: به مفهوم تعلیم و تربیت پرداخته؛ فصل دوم: ابعاد وجودی انسان از نظر متفکران و نظریه پردازان است؛ فصل سوم: ابعاد وجودی انسان از دیدگاه اسلام ؛ فصل چهارم: اهداف تعلیم وتربیت؛ فصل پنجم: وظایف تربیتی مربیان از منظر اسلام؛ فصل ششم: روش های تعلیم و تربیت از منظر اسلام؛ فصل هفتم: مراحل تربیت؛ فصل هشتم: محیط تربیت و در پایان فهرست منابع آورده شده است.

گزیده ای از کتاب

در هفت سال سوم از منظر روان شناسی متربی همچنان در دوران نوجوانی به سر می برد همچنین از لحاظ روانی آنان به دنبال کسب هویت هستند و وقتی که می خواهند هویت خویش را مشخص کنند، خود را با ارزش ها و باورهای افراد مورد علاقه خود مقایسه می کنند و سرانجام افراد مورد علاقه خود را مرجع هویت قرار می دهند.

 والدین باید بدانند که زمان زندگی فرزندانشان با آنها متفاوت است و نباید انتظار داشته باشند که فرزندانشان فقط والدین را مرجع کسب هویت خود قرار دهند. حضرت علی(ع) می فرماید:

لا تفسروا أولادکم علی آدابکم فإنهم مخلوقون لزمان غیر زمانکم.

 فرزندانتان را بر آداب خودتان مجبور نسازید؛ زیرا آنها برای غیر از زمان شما آفریده شده اند.

یکی از نکاتی که باید در خصوص انتخاب مرجع هویت مورد توجه والدین قرار گیرد این است که از تحمیل مراجع هویتی ای که جذابیت پذیرش برای فرزندانشان نداشته باشد، پرهیز کنند. درعین حال باید مراقب باشند که فرزندانشان از گروه های مرجعی که مقبولیت ندارند پیروی نکنند. برای مثال، در عصر حاضر با توجه به استفاده روزافزون طیف وسیعی از مردم کشور ما از فضای مجازی احتمال دارد که این گروه سنی در کشورما، گروه های مرجع خود را از میان گروه های مرجعی که ارزش هایشان مقبول نظام ارزشی جامعه اسلامی ما نیست و فضای مجازی و دیگر رسانه ها آنها را معرفی می کنند، انتخاب نمایند. در این صورت باید به کمک متخصصان و متولیان تعلیم و تربیت گروهی مرجعی را معرفی کرد که نظام ارزشی آنها فاصله زیادی با نظام ارزشی جامعه اسلامی نداشته باشد.

کتاب نسل سازی قرآنی بنیان های تربیتی و فرهنگی برای آینده با هدف احیای نقش محوری قرآن در زندگی فردی و اجتماعی، به ویژه در تربیت نسل آینده نگاشته شده است. نویسنده با بررسی آیات و روایات، اصول و روش های تربیتی قرآن را استخراج کرده و با بیانی روان و قابل فهم آنها را برای والدین، مربیان و فعالان فرهنگی تشریح می کند. مباحثی چون نقش خانواده در تربیت قرآنی، روش های آشنایی کودکان و نوجوانان با قرآن، و تاثیر محیط فرهنگی بر شکل گیری شخصیت قرآنی از جمله موضوعاتی هستند که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته اند. هدف نهایی این کتاب تربیت نسلی متعهد به قرآن، دارای هویت اسلامی و آماده برای ساختن آینده ای درخشان بر اساس تعالیم قرآن است.

تأکید بر اینکه هر برنامه ریزی و هر فعالیتی باید بر اساس آموزه های قرآنی باشد، به این معنا است که جوامع اسلامی باید در تمامی شؤون خود، از قرآن پیروی کنند. این اصل، به عنوان یکی از اصول اساسی در زندگی مسلمانان، مورد تأکید قرار گرفته و به عنوان یکی از مهم ترین عوامل وحدت بخش در میان امت اسلامی شناخته شده است. امت اسلامی، با الهام از سیره پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع)، همواره سعی کرده اند تا در تمامی ابعاد زندگی ،خود به قرآن و فادار بمانند و از آن به عنوان راهنمایی برای تصمیم گیریها و اقدامات خود استفاده کنند.

این تأکیدبر پیروی از قرآن، نه تنها در زمان پیامبر (ص) بلکه در طول تاریخ اسلام، به ویژه در دوران خلفای راشدین و امامان معصوم (ع)، مشهود بوده است. این رویکرد، به عنوان یک سنت اساسی و اصلی در جوامع اسلامی، به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در شکل گیری و حفظ فرهنگ اسلامی عمل کرده است. این فرهنگ، که بر اساس قرآن شکل گرفته، به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در توسعه تمدن اسلامی و پیشرفت جوامع اسلامی در طول تاریخ شناخته شده است.

بنابراین، می توان گفت که قرآن کریم، به عنوان محور اصلی و راهنمای جامع برای زندگی مسلمانان، نقشی حیاتی شکل گیری و توسعه فرهنگ اسلامی داشته است. این نقش،  همچنان ادامه دارد و به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در حفظ هویت و وحدت امت اسلامی در سراسر جهان عمل می کند. از این مطالعه درک عمیق تر قرآن و آموزه های آن، برای هر،مسلمانی، به ویژه در جوامع امروزی که با چالش های متعددی روبرو هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است. این درک عمیق تر می تواند به عنوان یک منبع الهام و راهنمایی برای مقابله با این چالش ها و توسعه جوامع اسلامی در مسیری مثبت و پایدار عمل کند.

مهم ترین هدف این کتاب قلوب دیپلماسی، تقویت امنیت و گسترش دین اسلام است؛ چرا که قلمرو تالیف شوندگان اعم از مسلمان و غیر مسلمان می باشد. و این قلوب دارای ابزارهای اقتصادی مانند زکات، فی ء، انفال و خمس و ابزارهای غیر اقتصادی و معنوی از قبیل وقف، قرار دادن امان و اهتمام عملی و لسانی بر برخورد نیکو، مذاکره و ... است.

دین مقدس اسلام، برای تشویق و تقئیت ایمان مسلمین ضعیف الایمان، به جهاد و مبارزه علیه طاغوت ها و نیز برای جذب کفار یا مشارکت آنها در دفاع از میهن اسلامی، بودجه مالی ویژه ای را در نظر گرفته است. اعمال چنین راهبردی در سیاست خارجی « تالیف قلوب» نامیده می شود.

کتاب « دیپلماسی قلوب» مستندات اصل تالیف قلوب در قرآن، روایات، عقل و اجماع را بررسی،  سپس مصادیق تالیف قلوب را تبیین می نماید.

به عبارتی، در این بخش، گستره و قلمرو تالیف شوندگان در ابواب فقهی مطرح و مورد ارزیابی قرار می گیرد.

با وجود ضرورت مبحث تالیف قلوب در فقه سیاسی و ضرورت شناسایی اصول و آثار آن، اندک مطالعاتی صورت گرفته استدر این اثر به بررسی آثار به کارگیری این اصل در سیاست های داخلی و خارجی دولت های اسلامی پرداخته است.

گزیده ای از کتاب(تألیف قلوب در روایات)

با بررسی منابع روایی ملاحظه می گردد که به اصل تألیف قلوب در روایت متعددی اشاره شده است در این بخش به بررسی روایات پرداخته می شود.

 روایات علت حج

مناسک حج یکی از عوامل اصلی اصل تألیف قلوب بین دولتهای اسلامی در روایات مطرح شده است؛ زیرا مناسک حج باعث می شود مسلمانها با هم آشنا شوند و این مسأله منجر به برقراری اتحاد و یکدلی در بین مسلمانان از هر نوع قوم و قبیله و نژاد و رنگ و زبان با گرایش های فکری مختلف می شود در احادیث متعددی همین خصوصیات حج در برقراری انس و الفت تألیف قلوب در بین مسلمانان اشاره شده است. به عنوان مثال روایتی از هشام بن حکم مطرح گردیده است که ایشان از حضرت امام صادق(ع) در ارتباط با حج و طواف خانه خدا پرسش نمود که امام در پاسخ ایشان چنین فرمودند: خداوند خلایق را آفرید... ؛ و آنان را به کاری که طاعت در دین و مصلحت امردنیای آنهاست فرمان داد و در حج اجتماع مردم را از شرق و غرب قرار داد تا یکدیگر را بشناسند و هر قومی کالای تجاری خود را از شهری به شهر دیگر برد و بدین وسیله چارواداران و شتربانان سود برند و نیز آثار و اخبار رسول خدا صلی الله علیه وسلم شناخته و گفت وگو گردد و به فراموشی سپرده نشود؛ و اگر هر قومی فقط در سرزمین خود و در مورد آنچه مربوط به همان جاست سخن گویند (اتکا کنند) همه از بین می روند و شهرها ویران می گردد و صادرات و واردات و سودی صورت نمی گیرد و خبرها پوشیده می ماند و به هیچ یک از این منافع دست نمی یابند. این است علت حج با تأمل و دقت در روایت مذکور آشکار می شود که مناسک حج مایۀ گرده مایی مسلمان ها از شرق و غرب و باعث اتحاد بین آنان شمرده شده است.

کلام شیعه در پژوهش های غربی (جلد 2) با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، مطالعات شیعی در غرب که تا آن زمان به صورت پراکنده و در قالب مطالعات اسلامی و به عنوان زیرمجموعه‌‌ای از آن انجام می‌‌شد، وارد مرحله‌‌ای تازه شد و تحقیقات و کتاب‌های فراوانی به صورت مستقل درباره تشیع و عقاید و آموزه‌‌های آن به رشته تحریر آمد. 

اثر حاضر اولین مرحله تحقیقات پژوهشگران گروه مطالعات تطبیقی و استشراق است که در قالب ترجمه و نقد مقالاتی از مجموعه Shi ism انجام پذیرفته است. در انجام این پروژه هفت مقاله انتخاب شد که دارای موضوعات کلامی و یا تاریخ اندیشه بودند. ترتیب چینش مقالات می توانست بر اساس تقدم و تأخر آنها در مجموعه Shi 'ism باشد؛ اما از آنجا که ارجاع خاصی در آنها به مقالات پیش از خود وجود ندارد و همچنین ناظر به دیگری نیز نوشته نشده اند تصمیم بر آن شد که ترتیب موضوعی مبنای چینش مقالات قرار گیرد. از این رو، این مجموعه در دو دفتر جانمایی شد: دفتر اول: مقالات تاریخی و دفتر دوم: مقالات کلامی. دفتر دوم، بیشتر به مقالاتی اختصاص دارد که به صورت مستقیم به بعضی از آموزه های مکتب تشیع ورود کرده و جنبه های مختلف آن را مورد بررسی قرار می دهد. البته این دسته از مقالات به روند تنسیق این تعالیم در درون شیعه نیز می پردازند اما تمرکز اصلی بر بیان آموزه و جوانب آن است. این دفتر چهار مقاله را در خود جای داده است:

 اشمیتکه در مقاله «علامه حلّی و کلام شیعی- معتزلی» با بررسی اجمالی کلام امامیه و مکاتب شکل گرفته در درون آن تا زمان علامه حلی، نظریات مطرح هر مکتب را مطرح و میزان تأثیر پذیری از تفکرات دیگر چون اهل حدیث و معتزله را متذکر می شود در ادامه، او نظریات کلامی حلی را بیان کرده و رابطه ای میان آنها و دیدگاه های کلامی معتزله و به خصوص ابوالحسین بصری برقرار کرده و در انتها فهرست الفبایی آثار علامه حلّی را ذکر می کند. در مقاله «پیامبران و اجداد در احادیث نخستین شیعه» نیز با مساله جانشینی و انتقال آن به امام علی را از طریق وراثت و وصایت براساس دیدگاه شیعه روبه رو هستیم. روبین در این مقاله سعی دارد با مبنا قرار دادن اصل مؤاخات، حلول نور محمدی و وصیت همگانی در مسأله جانشینی، نگاه شیعی انتقال ولایت از پیامبر به امام علی را توضیح دهد. همچنین او با برقراری تناظر میان تعالیم شیعه در مسأله جانشینی با عقاید یهودی ،مسیحی شیعه را اولین گروهی می داند که چنین تعالیمی را وارد دنیای اسلام کردند. «مراسم عزاداری رایج شیعی» از پیتر چلکوفسکی اما به توضیح مراسم های عزاداری شیعه در مناطق مختلف از جمله ایران عراق و دیگر کشورهای عرب شبه قاره هند، قفقاز و آناتولی و حتی منطقه کارائیب نمادپژوهی و معناشناسی هر یک می پردازد چلکوفسکی با توضیح شکل های مختلف عزاداری مانند نوحه خوانی، سینه زنی ،زنجیرزنی، قمه زنی، شمایل برداری و ... تلاش می کند بر اساس نگاه خودمعناشناسی هر یک را بررسی کند و بیان نماید که هر یک نماد چه چیزی است. آخرین مقاله این دفتر به «آموزه تقیه در شیعه» اختصاص دارد و توسط شیعه پژوه معرف اسرائیلی، اتان کلبرگ نوشته شده است. او با تقسیم آموزه تقیه به تقیه احتیاطی و تقیه غیر احتیاطی و بیان شاهد مثال هایی از شکل های مختلف آن دراحادیث مکتب تشیع دست به تبیین این نظریه و جوانب آن از نگاه شیعه می زند. روند کار در این مجموعه بدین صورت بود که در ابتدا این مقالات توسط پژوهشگران این گروه ترجمه شد و سپس نقد آنها بر پایه تاریخ قطعی و قرآن وروایات انجام گرفت و نقاط ضعف و یا قوت هر یک مشخص گردید.

کتاب درسنامه واژه شناسی نهج البلاغه به طرح ممباحثی می پردازد که دانش پژوهان برای دستیابی به معنای واژه های نهج البلاغه به آن نیاز دارند. بر این اساس ساختار کتاب در سه بخش اصلی سازمان یافته است: بخش اول، به معرفی کتب و منابع واژه شناسی می پردازد؛ بخش دوم، روش و مراحل واژه شناسی را طرح می کند و بخش سوم ، مصادیق و نمونه های واژه های نهج البلاغه را بررسی می کند، در بخش اول، مهم ترین منابع واژه شناسی معرفی و برخی نمونه های نهج البلاغه به شکل تطبیقی بررسی شده است که خود شامل سه درس: کتب واژه شناسی عمومی(1)، کتب واژه شناسی عمومی(2)، و کتب واژه شناسی اختصاصی است. در بخش دوم، روش و مراحل واژه شناسی در شش مرحله تعریف و بر پایه نمونه های متعدد تبیین شده است که شامل چهار درس: مراحل واژه شناسی(1)، مراحل واژه شناسی(2)، مراحل واژه شناسی(3) و مراحل واژه شناسی(4) می باشد. در بخش سوم که شامل هشت درس می شود، برخی از متون نهج البلاغه انتخاب و شماری از واؤگان دشوار آنها بر اساس مراحل پیش گفته بررسی و تحلیل شده است.

بخش های سه گانه این درسنامه در قالب شانزده جلسه آموزشی و متناسب با سر فصل های وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری تنظیم شده است.

فهم متونی همچون نهج البلاغه که از ادبیاتی فاخر برخوردار است، تنها در سایه تلاش مبتنی بر تخصص و مهارت امکان پذیر است. یکی از مهارت های لازم در این دست از متون، «واژه شناسی» است که از مهم ترین مراحل فهم متن به حساب می آید.

کتاب تصویر سازی مفاهیم توحیدی در قرآن، که در آن تاکید قرآن بر مسئله توحید است و به توضیح می پردازد. و آثار آن را در صحنه های مختلف هستی، در قالب ضرب المثل و داستان وتشبیه و... به نمایش می گذارد.

خداوندی که مُبدع انسان است بهتر از هرکسی می داند که چگونه باید با او سخن بگوید تا بیشترین اثرگذاری را داشته باشد. خداوند در قرآن، جنبه ی فکری را بر جنبه ی هنری ترجیح نمی دهد تا اندیشه، خشک و بی روح شود و یا جنبه هنری را، بر جنبه ی فکری غلبه نمی دهد تا تصویر بی روح و خالی از مفهوم و معانی عالی شود، بلکه تصویر را به منزله ی ابزاری برای بیان و تبیین اهداف دینی و اعتقادی به کار می گیرد. لذا خداوند آدمی را از طریق تصویرهنری به حقایق دینی و اعتقادی آگاه کرده تا در وی تأثیرگذار باشد.

 تصویر هنری با تمام صحنه هایش بر این تأکید دارد که وجود، به طور کامل از خدا سرچشمه گرفته و به او نیز باز می گردد. نمایش اسماء وصفات و افعال الهی و به تبع آن شناخت این اوصاف در تکامل عقلی، معنوی، عاطفی و در نهایت در رفتار انسانها بسیار مؤثر می باشد.

هدف از آوردن تصویر در قرآن هدایت انسان به سوی آفریدگارش می باشد تا با ایمان آوردن و پیروی از دستوراتش به اعلی درجه ی انسانیت رسیده و رضایت الهی را به دست آورد. تمام تصویرها در قرآن بر محور توحید می گردد تا انسان از خلال این صحنه های ترسیم شده توحیدی، حضور خداوند را در سرتاسر زندگی احساس نموده و همین درک حضور الهی باعث توجه بیشترانسان به اعمال و رفتارش شده و تقوا و خشیت الهی را به دنبال داشته باشد.

بنابراین نوشتار حاضر با ماهیت و روش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا،می کوشد تا این مقوله را در ضمن مباحث ذیل، مورد توجه قرار دهد:

ابتدا به مفهوم شناسی تصویر، توحید، تصاویر توحیدی و... پرداخته و برخی مباحث مورد نیاز جهت ورود به اصل بحث را آورده است.

در فصل اول روش های قرآن در ترسیم و تصویر معارف خداشناسی را معرفی کرده است.

در دومین فصل کتاب، اصلی ترین و مهم ترین مباحث توحیدی را آورده، ابتدا آیاتی که با روش تصویری اصل وجود خدا را اثبات کرده اند. مورد بررسی قرار گرفته و سپس ذات، صفات و افعال الهی را در تصاویر قرآنی مورد دقت و تحلیل قرار داده شده است.

توحید، خمیر مایه ی همه ی اصول و فروع اسلام و عصاره ی همه معتقدات و برنامه های فردی و اجتماعی سعادت بخش انسان است. قرآن، عقیده ی توحید را در وجدان مردم با نهایت وضوح و بداهت، از نزدیک ترین راه که حس بود، راسخ کرد.

روش تصویری قرآن، عقل و دل را با هم مخاطب قرار می دهد و هدفش اقناع و تأثیر گذاری است، چون فطرت بشری را مخاطب می سازد و بدین ترتیب مسائل فکری به حقایقی بدیهی تبدیل می شوند. چرا که روش تصویری در بیان مسائل دینی، از روش فیلسوفان که بر قیاس های منطقی با مقدمات طولانی و ذهنی صرف تکیه می کند و معرفت عقلی محض و محدود به خواص را مقدم می شمرد، برای عموم قابل فهم تر است.

خداوند متعال حتی در طرح و اثبات پیچیده ترین مباحث از بیان تصویری استفاده کرده، ولو آن معارف هیچ نسبتی با ماده و محسوسات نداشته باشند، چه این که ذات بی مثال خودش را هم به نور تشبیه کرده است و این نشان می دهد برای گسترش بیشتر توحید و فرهنگ توحیدی و ایجادسهولت در فهم این معارف، می توان از این روش بهره برد.

کتاب پیش رو، با عنوان تنظیم هیجان شادی و غم؛ ارائه یک مدل اسلامی بر اساس مفاهیم برگرفته از قرآن کریم و نیز روایات معصومین(ع) می باشد که بدین منظور، تمام روایات موجود در کتب معتبر حدیثی و نیز آیات قرآن کریم که درباره شادی و غم بودند را مورد بررسی قرار می دهد.

آموزه های اسلامی فرصت زندگی خوب و متعالی را برای انسانها ایجاد کرده است. در طول تاریخ، اسلام شناسان بسیاری در راه تبیین آموزه های اسلامی، متناسب با نیازهای جامعه تلاش کردند. هیجان ها نقش مهمی در زندگی انسان ایفا می کنند؛ به زندگی معنا می بخشند؛ موجب سازگاری فردی و اجتماعی شده و به فرد برای ایجاد تغییر، انگیزه می دهد. در میان مجموعه هیجان ها،غم و شادی از جمله هیجان هایی هستند که در زندگی روزمره افراد، نقش تعیین کننده ای دارند.

بررسی های انجام شده نشان می دهد که علاوه بر هیجان های شادی و غم، دو متغیر کلیدی دیگر؛ یعنی «امنیت» و «امید» نیز با فرایند تنظیم هیجان شادی و غم، مرتبط بوده و نقشی کلیدی را ایفا می کنند که در جایگاه خود، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

در این اثر، مباحث در سه فصل ارائه شده است که به ترتیب در فصل اول، به تشریح ابعاد مختلف مبحث هیجان و تنظیم آن و همچنین مدل های موجود در این حوزه بر اساس رویکرد روان شناختی پرداخته شده است. در فصل دوم، هیجان شادی و غم از دیدگاه اسلام مورد بررسی قرار گرفته و مفهوم شناسی این دو هیجان طبق کتب لغت، قرآن کریم و منابع حدیثی مطرح شده است.

در فصل سوم، به منظور تدوین مدل مفهومی تنظیم هیجان شادی و غم با بررسی آیات و روایات در زمینه این دو هیجان و سپس استخراج مؤلفه های مفهومی آن دو، مدل پیشنهادی برای تنظیم هیجان شادی و غم ارائه شده است.

زمان هایی را تصور کنید که بسیار شاد هستید، یا اوقات دیگری که احساس غم، درون شما را شدیداً فرا گرفته است. در این لحظات چه رفتاری از شما سر میزند؟ آیا تنظیم هیجانی می تواند پیشنهادی مؤثر باشد؟ رویکرد اسلام در این زمینه چیست؟

در این کتاب به منظور یافتن دیدگاه اسلام در مورد نحوه تنظیم دو هیجان شادی و غم، بعد از بررسی متون دینی، چهار موقعیت ارتباطی (ارتباط با خدا ،آخرت، دنیا و دیگران) به دست آمد که با خود تنظیمی در هرکدام از این حیطه ها، احساس امنیت و امید پایدار در فرد افزایش یافته و در نتیجه، شادی و غم در فرآیند تنظیم هیجانی، به حالت سازنده و مثبت خود ارتقا می یابند که ثمره آن، دست یابی به مهارت تنظیم هیجانی است.

پدیدآور: علیرضا حسینی شیرازی

مشخصات نشر: قم: نشر رود آبی

مشخصات ظاهری:254ص

رده بندی دیویی: ح ن/63ی2924/297

معرفی کتاب

کتاب محمدبن عیسی بن عبید در آیینه پنج گفتاربه بررسی و تحلیل شخصیت و جایگاه محمد بن عیسی بن عبید، از راویان حدیث شیعه، می‌پردازد و در پنج گفتار به این موضوع می‌پردازد.  این کتاب به موضوع مهم و مورد اختلاف در علم رجال می پردازد.

 شخصیت این راوی، پس از پیدایش رویکرد اعتبارسنجی متاخران، که برخاسته از حوزه علمی فرهنگی حلّه در سال های پایانی قرن هفتم هجری و آغازین سال های هشتم هجری است، در گذر زمان به شدّت مورد اختلاف رجال شناسان و فقیهان قرار گرفته است.  برخی او را توثیق کرده و مقام علمی والایی برایش قائل بوده‌اند، در حالی که برخی دیگر او را تضعیف کرده و از احادیثش روی‌گردان شده‌اند. 

وثاقت و بلندای مقام علمی، ره‌آورد برخی دیدگاه ها و ضعف و رویگردانی از احادیث وی، یا بخش قابل توجهی از احادیث وی، پیامد دیدگاهی دیگر است. نباید از یاد برد که ابهام در شخصیت وی نیز، دست‌آورد تلاش های راوی شناسانه گروه دیگری است.

یکی از بایسته های حدیث پژوهی و رجال پژوهی این دوران، باز شناخت نقش راویان در دریافت، پاسداشت و انتقال احادیث شیعه به نسل های پس از خود است. پدیده ای که بدون آگاهی همه جانبه از تاریخ حدیث شیعه، امکان پذیر نخواهد بود.

کتاب در آیینه پنج گفتار با بررسی دقیق و همه‌جانبه شخصیت محمد بن عیسی بن عبید، به فهم بهتر نقش راویان در دریافت، حفظ و انتقال احادیث شیعه کمک می‌کند. این موضوع برای حدیث‌پژوهان و رجال‌پژوهان اهمیت بسیاری دارد، زیرا بدون شناخت دقیق راویان، امکان درک صحیح و کامل تاریخ حدیث شیعه وجود ندارد. 

فصل اول کتاب به تحلیل داده های طبقه شناختی محمدبن عیسی بن عبید در پرتو منابع رجالی و حدیثی ؛ فصل دوم : واکاوی تحلیلی- انتقادی داده های راوی شناسانه مدخل محمدبن عیسی بن عبید در فهرست شیخ طوسی؛ فصل سوم: تحلیل زیر ساخت استثنای احادیث منفرد محمدبن عیسی بن عبید از یونس بن عبدالرحمن؛ فصل چهارم: تحلیل مفهوم شناسانه عبارت« باسناد منقطع» پیرامون روایات محمدبن عیسی بن عبید؛ فصل پنجم: شیخ صدوق و عمل به احادیث منفرد فقهی الزامی محمدبن عیسی بن عبید می پردازد.

مسئله آفرینش جهان یکی از بنیادی ترین باورهای بشری است که محور بسیاری از دیگر باورها و آیین های دینی و فرهنگی است . براین اساس ، بررسی و یافتن ساختار آن می تواند مبنایی برای یافتن ساختار دیگر باورهای فرهنگی و دین به شمارمی آید که امکان فهم هرچه باورها و آیین های دینی را میسر نماید . پژوهش حاضر به دنبال پاسخ برای این پرسش است که آیا در مجموعه آیات ، روایات و باورهای شیعی پیرامون واقعه ی آفرینش کیهان ، امکان  کشف ساختاری معین و نظام بند وجود دارد یا خیر .و چگونه می توان به آن دست یافت ؟ همچنین این پرسش بررسی می شود که آیا می توان مبان باورهای دیگر ملل و دیگر ادیان پیرامون آفرینش و باورها و آیین های شیعی ارتباطی پیدا نمود ؟ به منظور رسیدن به چنین پاسخی ، رویکرد علمی و برون دینی پدیدار شناسی میر چاالیاده که رویکردی توصیفی تحلیلی است ، برگزیده شد ، چرا که این اسطوره پژوه رومانیایی بر این باور است که مسئله آفرینش ، محوریترین باور در آیین ها و باورهای دینی و فرهنگی همهی ملل است . در همین راستا در ابتدا با بررسی و ارائه ساختار باور ملل پیرامون صورت جهان پیش از آفرینش و تبدیل آن به کیهان از دیدگاه الیاده ، پرداخته می شود و در ادامه تلاش می شود تا مطابق های آن در باورهای شیعی پیدا شده و امکان تطبیق آن ها مورئ بررسی قرار گیرد . مراحل پژوهشی حاضر در رویکردی پدیدار شناسانه ارائه و با روش تحلیلی تطبیقی دنبال شده است ، رویکردی که میر چاالیادهدر مطالعات تاریخ ادیان دنبال نموده است . برای رسیدن به ساختارهای باورهای شیعی پیرامون آفرینش و میزان ارتباط آن با سایر باورها و آیین های شیعی براساس رویکرد پدیدار شناسی ، از روش مطالعات تطبیقی و تاریخی بهره گرفته می شود که براساس آن ساختار باورهای فرهنگ ملل و ادیان مختلف پیرامون نمادها و آیین های مرتبط با آفرینش با مجموعه باورهای شیعی مقایسه و تطبیق داده می شود تا امکان تطابق آن ها مورد ارزیابی قرار گیرد . نتیجه پژوهش گواه آن است که بازخوانی باورهای شیعی پیرامون آفرینش بر پایه رویکرد الیاده ممکن است و بهره گیری از آن امکان فراهم شدن مقدماتی برای مومنین در فهم بهتر منابع و باورهای دینی رایج را میسر می نماید . این منظر برون دینی به مومنان در کنار امکان فهم بهتر دیگر ادیان ، ارائه صورت قابل فهم تری از اسلام شیعی به غیر مسلمانان را نیز ممکن خواهد کرد که نتیجه آن را می توان زمینه ای بسیار مناسب برای مطالعات تطبیقی دینی و گفتگوی ادیان دانست.

کتاب روش تحقیق در علوم قرآن و حدیث به بررسی مفاهیم نظری الگوهایی از منابع دینی به خصوص قرآن، احادیث و متون تفسیری ارائه شده تا دانشجویان در پژوهش های خود از آن الگو برداری کنند.

مباحث این کتاب حاوی شانزده درس متناسب با جلسات یک ترم درسی است. در آغاز امر لازم است اشاره ای گذرا به دروس کنیم. در درس اول به کلیاتی از جمله مفاهیم روش رویکرد و مفاهیم وابسته و همچنین مفاهیم علوم قرآن و حدیث پرداخته شده است. در درس دوم، فراگیران می آموزند که چگونه موضوع و مسئله را بشناسند و انتخاب کنند. راه های شناخت منابع و نحوۀ مراجعه به آنها در درس سوم بیان گردیده است. پژوهشهای کتابخانه ای بر مطالعه کتابها استوارند حتی در پژوهشهای میدانی نیز مبادی و مبانی آنها در منابع کتابخانه ای باید مطالعه شود. اصولاً نظام آموزشی کمتر به آموزش روش مطالعه صحیح توجه دارد به همین علت درس چهارم به این موضوع اختصاص داده شده است. استفاده از روش صحیح مطالعه هم باعث صرفه جویی در وقت می شود و هم در برداشت مطالب مورد نیاز کارآمد است. درس گونه های پژوهش بخش قابل توجهی از این کتاب را به خود اختصاص داده اند و درس های پنجم تا هشتم را تشکیل میدهند موضوعات یا مسائلی که پژوهشگران برای پژوهش انتخاب میکنند در یکی از گونههای پژوهش قرار میگیرند. گونه های تاریخی تطبیقی تحلیلی به خصوص تحلیل محتوای کمّی و کیفی معناشناسی و مطالعات بین رشته ای از گونه های مهم پژوهش در ،قرآن حدیث و تفسیرند که در این چهار درس به طور مبسوط به آن ها پرداخته شده است.

توجه به مطالعات میان رشته ای توضیح و تبیین آن و ذکر مثالها و مصادیق متنوع از نقاط بارز این اثر است که در دیگر منابع روش تحقیق در این حوزه کمتر به آن به صورت مفصل پرداخته شده است قبل از ورود به ،پژوهش پژوهشگر باید روش فیش برداری و خلاصه نویسی را آموخته باشد در یادداشت برداری آشنایی با انواع یادداشت ها و شیوه یادداشت برداری و نحوه تنظیم و بازنگری یادداشتها ضروری است. سازماندهی فیش ها منوط به داشتن طرح و فهرست است طرح و فهرست کمک می کند تا بخش ها و فصل ها مجزا شوند و پردازش فیش ها به سهولت انجام پذیرد شیوه فیش برداری و انواع آن و نحوه دسته بندی فیش ها و تأمل و تفکر دربارۀ آنها و در نهایت شکل جدید دادن به فیش به صورت پاراگراف در سه درس نهم تا یازدهم بیان شده است.در منابع مشابه به آموزش پاراگراف نویسی و شیوه های بسط پاراگراف اشاره هایی گذرا شده است اما در این کتاب ضمن توضیح مفصل با ذکر نمونه های متعدد و متنوع دانشجویان با انواع پاراگراف ساختار پاراگراف و بسط و پیوند پاراگراف آشنا می شوند. یکی از مشکلاتی که دانشجویان در پردازش فیش ها با آن مواجه می شوند نحوه بسط پاراگراف وبه خصوص پیوند میان آنهاست که در این کتاب به تفصیل توضیح داده شده است. نتایج پژوهش های علمی معمولاً به صورت ،کتاب رساله پایان نامه یا مقالات در می آید. از دانشجویان نیز انتظار می رود بعد از آشنایی با روش تحقیق بتوانند مقاله ای هرچند کوتاه با رعایت اصول تحقیق به نگارش درآورند درس دوازدهم، دانشجویان را با نوشتار علمی آشنا می کند. مستندسازی یکی از ویژگی های تحقیق علمی است. درس سیزدهم، شیوۀ ارجاع دهی بین المللی و داخلی با ذکر نمونه های متعددی بیان شده است. درس چهاردهم، به نحوۀ تنظیم پروپوزال اختصاص یافت. دو درس پایانی به شیوه های ویرایش و آشنایی با اصول و قواعد ویرایش و نگارش معیار اختصاص یافته است. در این دو درس به مهمترین مسائلی که پژوهشگر باید در نوشتن رعایت کند، اشاره می شود. در درس پانزدهم، ویرایش شکلی از جمله رعایت رسم الخط کلمات و توجه به علائم سجاوندی و دردرس شانزدهم، شیوه های ویرایش ساختاری - محتوایی بررسی شده است.

کتاب « دریچه‌ای به عالم پنهان »، با بیانی متقن و روان و به زبان ساده، به توضیح و بررسی مسائل مهمی چون چیستی عالم پنهان ، فلسفه و هدف خلقت و.....می‌پردازد.پایة محتوای کتاب آثار مرحوم علّامة طباطبایی رحمت‌الله علیه است و در کنار آن از آثار شاگردان این عالم جلیل‌القدر نیز به شایستگی استفاده شده است.

مطالب این اثر در هفت قسمت تنظیم شده‌است که به ترتیب به بررسی چیستی عالم پنهان، دریچه‌ای به عالم پنهان، من و خدای من‌، دریای بیکران، فلسفه و هدف خلقت،هبوط حضرت آدم و شیطان، عشق.

تاریخ علم نشان داده است حقایق بسیار زیادی در عالم وجود دارد که انسان از آن‌ها بی‌خبر بوده و دانشمندان پس از سال‌ها تلاش علمی، آن را کشف کرده‌اند. حقیقت‌هایی وجود دارند که حس ما به تنهایی و بدون کمک فکر و اندیشه نمی‌تواند برای یافتن آن‌ها راهی بیابد،به عبارت دیگر حواس ما به همة لایه های آنچه می‌فهمد دسترسی ندارد و جنبه‌هایی از اشیا برای انسان عادی همواره پنهان است. باید دقت کنیم اگرچه آن مقدار که می‌بینیم واقعا ارتباط و اتصالی با واقعیات و کشف و شناخت آنها دارد ولی ممکن است پدیده‌های واقعی، لایه‌هایی داشته باشد که اطلاعات آن در طول فرایند طبیعی دیدن به ما نرسد.

اگر انسان نفسش قوی شود کم‌کم می‌تواند از راه‌های دیگری به جز چشم نیز ببیند و می‌تواند در آن واحد چند تصویر را با هم تماشا کند. در نتیجه کم‌کم کار به جایی می‌رسد که در هر لحظه، تصاویر همه جا را از همة زاویه‌ها در خود دارد . حال فرض کنید که این شخص از حجاب زمان هم بیرون برود و فرا زمان و فرا مکان گردد. پس حقیقت انسان با اینکه وجودش غیر مادی بوده و در آغاز محدود است می‌تواند رشد کند و گنجایشش افزون شود.

«اخلاق پژوهش» عهده دار فراهم کردن ادبیات اسلامی در عرصه اخلاق پژوهش است. این کتاب در پی احساس این نیاز و با این پیش فرض فراهم شده که اخلاق اسلامی مستند به کتاب الاهی و بیانات و سیره معصومین برای پوشش دادن به همه جنبه ها و ابعاد حیات بشری از ظرفیت و توانایی کافی برخوردار است. محقق محترم در این نوشته بیش از آن که در پی پاسخ به سوالات باشد، در صدد برآمده است ادله و مستندات پاسخ های محتمل به هر سوال را جمع آوری کند. به همین دلیل مسائلی که در شریعت اسلامی از مستدات بیش تری برخوردارند، در این نوشته با طول و تفصیل بیش تری مطرح شده است.

نویسنده برای تنفیح دقیق موضوعات از کتب زیادی در فنون مختلف مثل روش شناسی تحقیقات، جامعه شناسی، سیاست، حقوق، کلام، لغت و... بهره گرفته است. هم چنین برای پاسخ به مسائل، با آن که از کتب شناخته شده اخلاق اسلامی غافل نبوده و به فراخور حال از آن ها بهره برده، برای کشف و استنباط دیدگاه های اخلاقی اسلام، خود را به آن ها محدود نکرده و از منابع اصیلی نظیر: آیات و احادیث، کتب تفسیر و شروح احادیث برای فهم دقیق تر آیات قرآن کریم و سخنان پیشوایان معصوم و کتب فقهی استفاده وافی کرده است.

کتاب «اخلاق پژوهش» پنج فصل دارد  که به شرح ذیل می باشد:

فصل اول: درباره پژوهش

فصل دوم: درباره اخلاق پژوهش

فصل سوم: اخلاق پژوهش در مرحله سوال

فصل چهارم: اخلاق پژوهش در مرحله پاسخ گویی

فصل پنجم: اخلاق پژوهش در مرحله دست یابی به نتیجه

درکتاب مثبت سه واقعیت هایی پیرامون فرزندآوری به واقعیت‌هایی پیرامون جمعیت اشاره شده است. جامعه ما، براساس آمارها و اخبار معتبر، باسرعت زیاد به سمت پیری می‌رود و ایران عزیزمان، طی چند سال آینده با بحران افزایش جمعیت سالمندان، دست به گریبان خواهد شد.

این گزارش خیلی تکان دهنده است، مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد که در پایان سال 1398 نر خ زادوولد به کمترین حد خود در 50 سال گذشته رسید. پیری جمعیت تهدیدی برای سال‌های دور نیست، بلکه ا گر اتفاق خاصی در درمان آن طی سال‌های آتی نیفتد، بحران جامعه پیر، گریبان گیر سالخوردگان و متولدین دهه 50 و 60 هم خواهد شد.

بحران پیری کشور از آنچه فکر میکنیم به ما نزدیکتر است. تقریبا از اوایل دهه 1400 هجری شمسی، جمعیت ایران، رو به سالمندی خواهد رفت و به این ترتیب در سال‌های ابتدایی دهه 1420 شاهد سونامی جمعیت سالمند خواهیم بود. این اثر به بررسی آماری و تحلیل دلایل این اتفاق و راه‌های مقابله با آن می‌پردازد.

این کتاب، گزیده‌ای از سخنرانی حجت الاسلام سید حسین موسوی با موضوع جمعیت در ماه مبارک رمضان 1441 هجری قمری در حرم حضرت معصومه (س) و جلسات هیأت یامهدی (عج) واوان است، که پس از پیاده‌سازی، با اضافاتی از برخی کتب مربوط به جمعیت، مقالات و مصاحبه‌های متعدد، با تنقیح و بازنگری جمعی از پژوهشگران تهیه و تنظیم شده است.
کتاب «مثبت سه» ضمن پاسخ به همه این سؤالات و ابهام‌ها، در پی پرده برداشتن از حقایقی مهم است که اگر امروز آنها را نبینیم و زندگی‌هایمان بر همین منوال رفاه طلبی و تکلیف ‌گریزی پیش رود، تبعات و هزینه‌های سنگین اقتصادی، سیاسی، نظامی و امنیتی و بحران‌های حاصل از آن را باید در آینده نزدیک، تمام ملت ایران بپردازند.

گزیده ای از کتاب

در فصل دوم کتاب در مورد ضزوزت فرزندآوری و خطرات و آسیب هایی که متوجه آینده ایران است به چند نمونه اشاره شده است:

1- خطرهای سیاسی و امنیتی  2- معضل نیروی کار  3- خطرهای اقتصادی  4- خطرهای فرهنگی و اجتماعی  که در اینجا دو مورد را به تفصیل بیان خواهیم کرد.

معضل نیروی کار

از نظر نیروی کار ایران اسلامی با مشکل جدی مواجه خواهد شد؛ زیرا اکثر جمعیت ایران را افراد سالخورده تشکیل می‌دهند. بنابراین برای جلوگیری از تعطیلی کارخانه‌ها باید از کارگران و نیروهای وارداتی خارجی استفاده کرد و برای دیگر کارها و پست‌های مهم نیز باید از نیروهای خارجی بهره گرفت. فراموش نمی‌کنیم که در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب و حتی در سال‌های اولیه پیروزی انقلاب، بهداشت و سلامت کشور توسط نیروهای وارداتی مثل پزشکان هندی و پاکستانی اداره می‌شد که نه درد مردم را درست تشخیص می‌دادند و نه زبان آن‌ها را. واردات نیرو از خارج، علاوه بر اینکه آثار منفی اقتصادی مثل خروج ارز را به دنبال دارد، حامل آثار مخرب فرهنگی و اجتماعی است که می‌تواند جامعه ایرانی را به‌سرعت متلاشی کند.

خطرهای اقتصادی

به‌موازات پیر شدن جمعیت و کاهش میزان رشد جمعیت، تولید نیز در کشور کاهش می‌یابد. فراموش نمی‌کنیم در سال‌هایی که جمعیت ایران 27 میلیون بود، از نظر مواد غذایی حتی گندم و میوه‌جات نیاز مبرم به واردات گسترده وجود داشت ولی امروزه با جمعیت بالغ بر 80 میلیون، علاوه بر تأمین مایحتاج خود، در بسیاری از موارد جزو کشورهای صادرکننده هستیم. افزون بر این، با کاهش رشد جمعیت و پیر شدن جمعیت کشور، هزینه‌های سنگین بیمه و طرح‌های حمایتی دولت برای بازنشستگان کمرشکن خواهد شد. واردات نیروی کار هم موجب خروج ارز خواهد شد و درنتیجه بحران اقتصادی کشور را فرا خواهد گرفت.

کتاب اثرات کلمات دعای جوشن کبیر بر روح و جان به موشکافی و شناسایی متن دعای جوشن کبیر می پردازد. از آنجا که  دعای جوشن کبیر یکی از دعاهای بسیار مهم و معروف است که مورد توجه ویژه قرار گرفته و به معنای نیایش و گرایش بسوی خدا می باشد، و با توجه به اینکه این دعا تعداد کثیری از اسماء الهی را در برگرفته و خداوند مورد خطاب گوینده دعا می باشد بدون اینکه حاجت مادی از خداوند درخواست گردد،حالت عرفانی ویژه ای به دعا می دهد.

هر دعایی وجه مشترک با دیگر دعاها دارد که در این کتاب به وجوه مشترک آنها اشاره گردیده و از طرف دیگر چون درسایر مذاهب ممکن است که دعاهایی مشتمل بر هزار نام وجود داشته باشد خواهی نخواهی اقتضا می کند که سابقه تاریخی این دعا نیز مورد بحث و بررسی قرار گیرد و از آنجا که این دعا بر تعداد کثیری از اسماء جلاله اشاره دارد اهمیت و بررسی این دعا را بر سایر ادعیه نشان می دهد. این دعا مورد توجه شیعیان جهان به خصوص در ماه مبارک رمضان است. این دعا مشتمل بر مضامین عرفانی است می تواند راهی برای شناخت هر چه بیشتر صفات الهی باشد که بدین وسیله اثرات معنوی بیشماری را در بر خواهد داشت و از آنجا که این معنویت در اثر شناخت بیشتر این اسماء و صفات حاصل می شود، سعی می شود که گوشه ای از آنها معرفی گردد تا مخاطبان ضمن آشنایی هر چه بیشتر و عمیق تر بهره ای متناسب با درک خویش از آن ببرند.

 این اثر دارای دو فصل است و هر فصل دارای چند بخش می باشد. فصل اول: شناسایی چیستی و ماهیت دعا با مداقه در حقیقت، اهمیت و آداب دعا... و دارای دوازده بخش می باشد؛ فصل دوم: بررسی و شناخت اهمیت و فضیلت دعای جوشن کبیربا مداقه در جایگاه بارز آن در بین دیگر ادعیه و نظر به موشکافی و شناسایی متن دعای جوشن کبیر که از نه بخش تشکیل شده است.

کتاب عرفان امین یکی از آثار ارزشمند در جهت ارتقای سطح آگاهی و معارف دینی، فرهنگی و اجتماعی جوانان امروز است.

این مجموعه  مبتنی بر نظرات و فرمایشات مقام معظم رهبری و جهت تبیین و تشریح نگاه معظم له به عرفان گرد‌آوری شده است، در سه بخش اصلی تنظیم گردیده است:

بخش اول به تعریف و حقیقت عرفان، شاخه‌های عرفان، رابطه عرفان و تصوف و مواردی از این قبیل اختصاص یافته است؛ کسانی که تا کنون در این زمینه به مطالعات جدا و یا تحصیلات کافی مبادرت نورزیده‌اند، از رهگذر این مقدمه، با آمادگی ذهنی قابل قبولی پذیرای فرمایشات مقام معظم رهبری در قسمت‌های دیگر خواهند شد.

بخش دوم در صدد است تا با بررسی نقطه نظر حضرت آیة الله خامنه‌ای پیرامون عارفان بزرگ، جهت‌گیری غلیظ عرفانی معظم له را به تصویر کشیده و خطوط عرفان ناب اسلامی را برای مخاطبان خود از زبان رهبر فرزانه انقلاب ترسیم نماید.پایان بخش دوم جهت تکمیل، به گوشه‌ای از روابط مقام معظم رهبری با پرچمداران عرفان در دوران معاصر اشاره شده و سعی شده است که از دل مطالب مستند و قابل اعتماد، بخشی از ارتباط گسترده حضرت آیة الله خامنه‌ای با اهل معنا بیان شود.

بخش سوم کتاب به تبیین اندیشه‌های عرفانی مقام معظم رهبری اختصاص یافته و تلاش شده است تا از رهگذر نقل تصریحات و یا تحلیل تلویحات معظم له، نگاه حضرت آیة الله خامنه‌ای به مسائل و دغدغه‌های اصلی عرفان نظری و عملی تبیین شود.

در پایان این مجموعه، چند پیوست که به روشن سازی هر چه بیشتر محتوا کمک شایانی می نمایند.

این اثر به نیت معرفی بعد اساسی و زیر بنایی نظام معنویت یعنی عرفان اسلامی  جایگاه آن در منظومه فکری مقام معظم رهبری تدوین شده است.

کتاب علوم قرآنی با ارائه  بحث هایی نظیر چیستی وحی و نسبت آن با قرآن، قطعی الصدور بودن و مصونیت از تحریف قرآن، و نیز مباحثیهمچون جمع آوری و تالیف قرآن در صدد است تا آرای شهید بهشتی دزبازه قرآن و علوم قرآنی را در اختیار مخاطب قرار دهد. به علاوه، مبحث مهم و کاربردی «روش برداشت از قرآن» و مسائل مرتبط، نظیر مباحث ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه نیز در این اثر گردآوری شده است تا نگاه آیت الله بهشتی به مسائل دلالتی قرآن نیز روشن شود.

در منظومه فکری آیت الله بهشتی انسان موجودی آگاه و انتخابگر شناخته می شود. این نگرش موجب دغدغه مندی بشر در دو حوزه «نظر و عمل» می گردد. ایشان معتقد است که انسان به واسطه عقل، به وجود خدا، پیامبر، و وحی آگاه می گردد و تا این مرحله، مهم ترین منبع شناخت همانا عقل آدمی است.

اما پس از اثبات وجود وحی و تصدیق آن به کمک عقل، وحی به عنوان منبعی نورانی، که مسیر هدایت و سعادت بشر را روشن می کند، محور منابع شناخت قرار می گیرد. از اینجا روشن می شود که عمده آرا و اندیشه های دکتر بهشتی از اندیشه های قرآنی و در مرحله بعد- و در مقام تفسیروحی- از سنت پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) برخاسته است.

آیت الله بهشتی با توجهی ویژه به قرآن، به دنبال شناخت اسلام به عنوان نظام جامع عقیده و عمل است و این شناخت متوقف بر معرفت به دانش های قرآنی و روش صحیح برداشت از قرآن می باشد.

این کتاب در هشت فصل سامان یافته است. فصل اول: وحی؛ فصل دوم: ساختار قرآن؛ فصل سوم: حروف مقطعه؛ فصل چهارم: نسخ و انساء؛ فصل پنجم: محکم و متشابه؛ فصل ششم: اعجاز قرآن؛ فصل هفتم: قطعی الصدور بودن قرآن؛ فصل هشتم: قواعد و روش فهم قرآن.

مجموعه اعجازهای علمی آیات قرآن کریم واحادیث به معرفی قرآن به عنوان کتابی که از سوی خالق یکتا برای هدایت و راهنمایی انسان فرستاده شده است و در آیات متعدد به مباحث علمی اشاره دارد پرداخته است. این اثر در پنج فصل سامان یافته است. فصل اول : اعجاز علمی پزشکی قرآن کریم؛ فصل دوم: اعجاز علمی قرآن کریم در زمینه ی زیست شناسی؛ فصل سوم: اعجازهای علمی آیات قرآن در زمینه ی زمین شناسی و فیزیک؛ فصل چهارم: اعجاز تاریخی قرآن کریم؛ فصل پنجم: اعجاز قرآن کریم از نظر اهل بیت(ع) و چند تن از اندیشمندان اشاره شده است.

امام صادق علیه السلام از دیگر وجوه اعجاز قرآن را ، کامل بودن آن از نظر متن و محتوی می داند و بیان می دارد که خداوند درقرآن تمام علوم و مطالب لازم مورد نیاز بشر را ،بیان نموده است و می فرماید : خداوند در قرآن هر امری را بیان نموده است و قسم به خدا که از او هیچ امری که مورد نیاز بندگان بوده است ، فرو گذار نکرده است مگر آن که آن را بیان داشته است ، به شکلی که بنده نمی تواند بگوید : در این موضوع هم خدا سخن می گفت ،زیرا خداوند در هر موضوعی سخن گفته است.

امام صادق علیه السلام قرآن را کتابی می داند که اخبار گذشتگان و حتی آیندگان را داراست و از اعجاز اخبار غیبی برخوردار است قرآن کتاب علمی و تاریخی و...نیست بلکه کتابی است که از سوی خالق یکتا برای هدایت و راهنمایی انسان فرستاده شده است . درآیات متعددی از قرآن به مباحث علمی اشاره شده است اما از آنجا که برخی از این اطلاعات علمی در زمان نزول قرآن کشف نشده بود و بشر قرن ها بعد به بخشی از آن پی برده است بر آن شدیم تا اندکی از معجزات علمی این کتاب ارزشمند آسمانی را درمجموعه ای گرد آوری کرده؛ شاید راهی باشد برای بیدار شدن آن هایی که همچنان در خواب غفلت هستند .

اگر بخواهیم قرآن را از لحاظ مباحث علمی کالبد شکافی کنیم، باید گفت که بیست درصد آیات مربوط به مطالب علمی است که مجموعا 1200آیه در آن مورد بررسی قرار می گیرد علوم پزشکی 416 آیه، فیزیک 138آیه ،نجوم وستاره شناسی69 آیه ،علوم دریایی و رودخانه ای 35 آیه ،وسایل نقلیه 28آیه ،اصل انسان و بقیه مخلوقات 27 آیه ،هندسه 12 آیه ، زبان حیوانات 8 آیه و بیش  از 20 آیه که همه علوم مذکور را در بر می گیرد و حدد170 آیه به مو ضاعات علمی اشاره می کند که درآن دو علم یا بیشترذکر شده است.

کتاب خداشناسی جلد سوم از دوره معارف کاربردی است که به مباحث  زیر می‌پردازد. در یک تقسیم کلی مباحث این جلد شامل اثبات  وجود خداوند و شناخت اوصاف خداوند است.  درقسمت اول این بخش سه دلیل بر اثبات وجود خداوند بیان شده و در خلال آن به مناسبت مبحث دلیل نظم، یک درس کامل(درس سوم) به نظریه تکامل اختصاص یافته و در تکمیل  دلیل فقرو غناء نیز یک درس (درس ششم ) درباره تحلیل علیت از منظر فلسفی آمده است. این دو درس از اهمیت کمتری نسبت به بقیه درس ها برخوردارند و لذا می تواند در درس های عمومی  تدریس نشود. در قسمت دوم نیز در پایان درس دهم (مبحث عدل ) در بحث «کیفیت وجود شر» و«جبر و اختیار» به عنوان مطالعه بیشتر بیشتر آمده است که در صورت نیاز و تناسب با سطح کلاس می تواند به عنوان یک  درس مستقل  جداگانه تدریس گردد.در عوض محتوای درس یازدهم به خوبی فهمیده شده باشد قابلیت داردکه به صورت خود خوان خوانده شده و تدریس مستقلی انجام نشود . حجم مطالب هر درس در این جلد بیشتر از جلدهای قبلی است که به تناسب رشد سطح مخاطب چنین انتخاب شده است.     

گزیده ای از کتاب

یکی از شاگردان جناب شیخ رجبعلی خیاط نقل می کند: ایشان ذکر« یا خیر حبیب و محبوب صل علی محمد وآل محمد» را بعد از دیدن نامحرم بسیار موثر دانسته و بارها ایت ذکر را سفارش فرمودند تا از وسوسه شیطان در امان باشیم.  می گفتند: چشمت به نامحرم می افتد، اگر خوشت نیاید که مریضی! اما اگر خوشت آمد، فورا چشمت را ببند و سرت را پایین بینداز و بگو: « یا خیر حبیب و محبوب صل علی محمد و آله» یعنی خدایا! من تو را می خواهم. این ها چیه؟ این ها دوست داشتنی نیستند. هر چه که نپاید، دل بستگی نشاید.

کتاب گزیده‌ی احادیث النوادر از جمله آثاری است که در مجموعه حدیث زندگی به همت انتشارات انقلاب اسلامی چاپ گردیده است. این مجموعه به گردآوری احادیثی پرداخته که رهبر معظم انقلاب آیت الله خامنه‌ای در ابتدای درس خارج خود بیان نموده‌اند رهبر انقلاب به سنت علمای پیشین درس خود را با حدیثی از اهل بیت اطهار آغاز می‌نمایند تا هم محفل به کلام ایشان نورانیت بگیرد و هم طلاب با مرور این بیانات به تزکیه و تهذیب نفس خویش اهتمام بورزند. همانگونه که در روایات اشاره شده علمی که با تربیت نفس و تقوا همراه نگردد جز جهل و شقاوت ثمره دیگری ندارد. ایشان از آذرماه 1383 تا خرداد 1384 با محور قرار دادن کتاب نوادر به شرح و توضیح احادیث این کتاب پرداختند. نوادر راوندی یکی از مجموعه های حدیثی است که توسط سیدالرضاضیاالدین فضل الله بن علی بن عبیدالله حسینی راوندی از علمای نام آور شیعه در قرن ششم هجری جمع آوری شده است. وی همچنین فردی ادیب و شخصیتی مورد احترام علمای شیعه می باشد. محوریت احادیث گزینش شده علم آموزی و طریقه تشکیل زندگی سعادتمندانه است.

حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در عمل به این توصیه‌ی مهم، خود در آغاز هر جلسه از درس خارج فقه به بیان و شرح حدیث یا احادیثی از معصومین(علیهم‌السلام) پرداخته و دل و جان طلّاب را با مفاهیم و معانی عالیه‌ی نورانی احادیث آشنا میکنند. محصول این سنّت حسنه‌ی معظّمٌ‌لّه _ از آغاز درس خارج ایشان که از بهار 1369 آغاز شده و همچنان ادامه دارد _ مجموعه‌ی دل‌نشینی از معارف اخلاق اسلامی است. احادیث مورد استفاده‌ی ایشان از مجموعه‌های حدیثی همچون وسائل‌‌الشّیعه، أمالی شیخ صدوق، تحف‌العقول، الشّافی و... انتخاب شده‌اند.

کتاب"شرح احادیث منتخب کتاب نوادر" از مجموعه‌ی"حدیث زندگی" مشتمل بر احادیث برگزیده‌ی کتاب «نوادر» راوندی است که از اوّل آذرماه 1383 تا بیست‌وچهارم خرداد 1384 در ابتدای جلسات درس خارج فقه، توسّط معظّمٌ‌لّه گزینش، بیان و شرح شده است.

گزیده ای از کتاب

جایگاه نیکوکاری که قدرش دانسته نمی شود

الْمُحْسِنُ الْمَذْمُومُ مَرْحُومٌ یکی از دغدغه‌های انسان‌ها، انسان‌های ضعیفی مثل ما این است که کار نیکی را انجام می‌دهند ولیکن مورد قدردانی قرار نمی‌گیرند؛ کار آن‌ها و عمل نیک آن‌ها مورد کفران قرار می‌گیرد. این روایت برای التیام نهادن بر زخم دل چنین کسانی است. امیرالمؤمنین(ع) از قول پیامبر(ص) می‌فرماید آن کسی که کار نیکی را انجام می‌دهد اما مورد مذمت قرار می‌گیرد مورد رحمت خدا قرار می‌گیرد. خب، رحمت خدا خیلی بهتر است از رحمت مردم و تلطف مردم و قدردانی مردم.