فرهنگ اخلاق

بررسی اصول و قواعد اخلاقی و تأثیر آن در زندگی فردی و اجتماعی است. به اعتقاد نگارنده، اخلاق یک سلسله صفات و ملکات نفسانی است که باعث صدور اعمال و انجام کارهایی می‏گردد، که از نظر شرع و عقل شایسته و مقبول می‏باشد. وی پس از تعریف اخلاق از نگاه دانشمندان و فیلسوفان اروپایی، مبادی علم اخلاق را ذیل پنج عنوان: مفهوم اخلاق، قلمرو اخلاق، مطلق بودن اصول و ارزشهای اخلاقی، اهمیت تهذیب اخلاق، جایگاه علم اخلاق و معیارها و روشهای آن مورد پژوهش قرار می‏دهد. آنگاه به تشریح مسائل علم اخلاق با استناد به آیات و روایات پرداخته و ویژگیهای راهبردی سلوک و حرکت در مسیر کمال را با به‏کارگیری عوامل شاخص این راه نظیر تقوا، دعا و نیایش، توسل و محبت، ادب حضور و چگونگی آن، ذکر و آداب و مراتب آن، تفکر و مراتب آن، حُزن و عبادت و اُنس با نیکان به تفصیل مورد تحلیل و بررسی قرارداده است. نویسنده در پایان، درباره عوامل درونی رکود چون جهل، حُبّ نفس و دنیا، هواهای نفسانی، ضعف اراده و پستی همت، ریا و نشانه‏های آن، عُجب و خودپسندی و نیز عوامل بیرونی رکود، عصیان و گناه با بهره‏گیری از آیات و روایات و طرح آراء و نظریات مفسران سخن می‏گوید.