سه رهیافت به حکمت هنر اسلامی

نوشتار حاضر از سه مقاله اعم از تالیف و ترجمه در حوزة هنر اسلامی تشکیل شده‌ است. مقالة نخست، اثر «زهرا رهنورد» بوده و «هنر اسلامی» نام دارد. وی در این مقاله ضمن مقایسة هنر اسلامی با هنر تائویی و هنر هند، هنر اسلامی را از آن دو برتر می‌شمارد. وی در ادامه مفهوم «رستگاری در هنر اسلامی» را بازگو می‌کند. آن‌گاه به خاستگاه شخصیت آفرینندة اثر (هنرمند) و بنیادهای نگرش اسلامی و نیز تصویری که هنرمند از جهان می‌سازد از جمله نگرش آیه‌ای و تسبیحی، تصویر ایده‌آل از جهان سرمدی، مدینة فاضله و نگرش او نسبت به مدل و انسان می‌پردازد. مقالة دوم، نوشتة محمد مددپور «صورت‌های خیالی در هنرهای سنتی و مدرن» نام دارد. وی در این مقاله ضمن تعریف خیال و صورت، ویژگی‌های خیال را برمی‌شمارد و در نهایت به این نتیجه می‌رسد که تنها فقره‌ای که انسان می‌تواند حقایق اعلا را دریابد و کشف شهود کند همین قوة خیال است. «نقش هنرهای زیبا در نظام آموزشی اسلام» اثر تیتوس بورکهارت و ترجمة سید محمد آوینی، عنوان مقالة سوم کتاب است. این مقاله با بررسی جایگاه هنر اسلامی در آموزش آکادمیک جدید آغاز گردیده و با موضوع و پیوند آن با صنایع سنتی ادامه یافته است. به زعم نویسندة مقاله: «بررسی هنر اسلامی اگر با فکر باز و فارغ از پیش‌داوری‌های متداول بعد از قرون وسطی انجام شود، راهی است برای نزدیک شدن به سوابق معنوی فرهنگ اسلامی. همین امر دربارة همة هنرهای سنتی، صدق می‌کند. آن‌چه باید از آن پرهیز شود بینش آکادمیکی است که به آثار هنری اعصار پیشین هم‌چون پدیده‌های تاریخی محض می‌نگرد که به گذشته تعلق دارند و با زندگی امروز پیوندی ندارند».