اهل حق: پیران و مشاهیر

پیدایش مسلک اهل حق را می‌توان گونه‌ای ایستادگی در برابر ظلم و ستم حکام اموی و عباسی دانست، زیرا مسلک اهل حق، در زمان عباسیان تاسیس شد و با واکنش سخت کارگزاران دستگاه عباسی روبه‌رو گشت. یکی از رهبران و سران این مسلک، که در قرن دوم و سوم ه . ق در پیرامون کرمانشاه ظهور کرد، بهلول ماهی بوده است. بهلول در زمان هارون‌الرشید، خلیفۀ مقتدر و پرصلابت عباسی، ظهور کرد، مدتی در خدمت امام جعفر صادق (ع) کسب فیض نمود و برای در امان ماندن از گزند خلفای عباسی بنا به فرمان امام، خود را به دیوانگی زد. عقیده به وجود سرداران نورانی و ظلمانی که در میان اهل حق رایج است، بی‌گمان بازماندۀ کهن‌ترین عقاید ایرانیان یعنی جنگ نور و ظلمت است که در تاریخ اهل حق به صورت پیکار میان گروندگان به حضرت علی (ع) و معاویه نمایان شده است. علاوه بر این سه اصل آیین زرتشت یعنی پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک، اکنون فریضه‌ای است که رعایت آن بر هریک از پیروان اهل حق واجب است. هدف بزرگان اهل حق، احیای آیین کهن ایران و حفظ راه و روش‌های نیاکان خود بوده است. کتاب حاضر به معرفی پیران و مشاهیر اهل حق به همراه سروده‌هایی از بزرگان این مسلک و ترجمه، آوانویسی و شرح سروده‌ها اختصاص یافته است. برخی از این افراد عبارت‌اند از: بهلول ماهی؛ بابارجب لرستان؛ بابا سرهنگ دودانی؛ جلاله‌خانم لرستانی؛ پیر شهریار اورامی؛ سلطان چلبی؛ و پیر شمس علمدار.