سوگند به آن که ...: در فضائل امیرالمومنین (ع)

از دیدگاه ‌اسلام، سوگند یاد کردن عملی ناپسند بوده و اجتناب از آن بسیار مطلوب و پسندیده می‌باشد. اما متفاوت بودن حالات انسان به هنگام سوگند یاد کردن از یک سو و انگیزه‌های مختلف به منظور قسم خوردن از سوی دیگر، موجب برخورد متفاوت قرآن کریم با انواع سوگندها شده ‌است. لازم به ذکر است که ممنوع بودن سوگند و نامطلوب بودن آن حکمی‌کلی است؛ ولی استثنابردار است. دربارۀ سوگندهایی که خداوند متعال در قرآن کریم یاد فرموده، باید گفت که آن سوگندها دارای دو پیام و یک نتیجه هستند. نخست توجه به موضوعی است که دربارۀ آن قسم یاد شده تا شنونده گاه با پی بردن به عظمت موضوع، در مفاد آن بیش‌تر دقت کند. و دیگری توجه به ‌اهمیت چیزی است که قسم به آن تعلق گرفته ‌است؛ خورشید، شب و روز، نفس انسان و سایر چیزهایی که در قرآن به آن‌ها قسم یاد کرده ‌اموری بسیار مهم و دارای نکات برجسته و دقیق هستند. به عنوان نمونه خداوند به پیامبر خود در بیان فضایل حضرت علی(ع) می‌فرماید: "ای محمد سوگند به ‌آن که تو را به پیامبری برانگیخت اگر اهل زمین علی(ع) را دوست می داشتند آن‌چنان که ‌اهل آسمان او را دوست دارند خداوند هرگز آتش دوزخ را خلق نمی‌کرد." حاصل و نتیجۀ این دو پیام و نمونۀ ذکر شده آن است که ‌این نوع سوگندها به دلیل اثرات مفید و سازنده با سوگندهای لغو و بی‌پایه، که به طور معمول همراه با نوعی توهین به مقام شامخ ربوبی و یا سایر مقدسات می‌باشد، نسبتی ندارد. بنابراین بیان فضایل حضرت علی(ع) همراه با سوگند آن هم از جانب ائمۀ معصومین(ع) تعمق و تدبیر بیش‌‌تری را از جانب مخاطبان برای شناخت آن بزرگوار می‌طلبد.