فلسفه آموزش و پرورش

فلسفۀ جدید آموزش و پرورش، ویژگی‌هایی دارد که آن را از فلسفۀ قدیم آموزش و پرورش متمایز می‌کند. عمده‌ترین آن‌ها توجه خاص به زندگی عملی آدمی و مسائل آن است که از مسائل تربیتی قابل تفکیک نیستند. هیچ مسالۀ تربیتی وجود ندارد که قابل طرح در فلسفۀ آموزش و پرورش نباشد. ارزش‌های مهم فلسفۀ آموزش و پرورش عبارت‌اند از: شناخت بهتر فرایند تربیت؛ مشاهدۀ روابط؛ رفع تناقضات؛ پیشنهاد خطوط تازه؛ و طرح پرسش‌ها. اگر فلسفه را حرکت از تاریکی به سوی روشنایی بدانیم، این مسیر با آموزش و پرورش هموارتر خواهد شد. از سوی دیگر آموزش و پرورش بدون فلسفه، گام برداشتن در تاریکی است. فلسفه امکان یک تصویر ذهنی و توانایی با هم‌نگری نسبت به امر مهم آموزش و پرورش را فراهم می‌سازد. اگر آموزش و پرورش کشوری، کارآمدی لازم را برای تربیت نیروی متخصص ندارد، بی‌شک ریشۀ این موضوع را باید در فلسفۀ حاکم بر آموزش و پرورش آن کشور جست‌وجو کرد. نوشتار حاضر پس از ذکر کلیاتی در باب فلسفه، معرفت‌شناسی و انواع زیبایی، این مباحث را شامل می‌شود: تعلیم و تربیت و فلسفه؛ مکاتب فلسفی؛ فلاسفۀ یونان؛ فلاسفۀ اسلامی؛ رنسانس فلسفی؛ و ذهنیت فلسفی.