نشان رازآمیز: گردونه خورشید یا گردونه مهر

چلیپا نگاره‌ای است بسیار کهن‌سال و چون در نزد پیشینیان گونه‌ای نماد نیروهای نهفته در طبیعت و نیروهای آسمانی به شمار آمده، در بیش‌تر سرزمین‌هایی که تمدن‌های باستانی را در بستر خود پرورش داده است، یافت می‌شود. از دیدگاه نیروهای آسمانی و مینوی، چلیپا روشنگر خوشبختی، آشتی، نیروی زندگی‌بخش و درمان‌کننده، سپاس از خدایان و درخواست پشتیبانی و آمرزش از آنان به شمار می‌آمده و نیز عنصری بوده است که مردم را از پلیدی‌ها، چشم‌زخم‌ها، بدبختی‌ها، و اهریمنان نگهبانی می‌کرده و ارواح شیطانی را به دور می‌رانده است. پیشینۀ آن در ایران تا هزارۀ پنجم پیش از میلاد مسیح می‌رسد. انسان نخستین از آن‌جایی که نور خورشید، تاریکی‌ها را دور می‌کرد و باعث رویانده شدن گیاهان می‌شد و هرگونه آسیب را از انسان دور می‌کرد، آن را می‌پرستید. ولی در زمستان که می‌خواست خود را گرم کند، رو به آذرخش آورد و پاره‌های چوب کمک‌رسان او شد. بشر با گذاردن دو تکه از این چوب‌ها به صورت چلیپاوار بر روی هم و با سایش و مالش پی‌درپی آن‌ها بر یک‌دیگر اخگری پدید آورد و آتشی برافروخت و غار خود را گرم کرد، بنابراین چلیپا مقدس شد. از طرف دیگر بشر نخستین هنگامی که به آسمان نگاه می‌کرده است، ستاره‌هایی را می‌دیده که چون چلیپا "+" سوسو می‌زده‌اند. کتاب حاضر، پژوهشی مبسوط دربارۀ چلیپا "+" , و چلیپای شکسته است. در کتاب پس از بیان پیشینۀ چلیپا، به عنوان نمادی جهانی در کشورهای مختلف بررسی شده و سپس نقش آن در ایران باستان و دوران اسلامی، هم‌چنین در روزگار معاصر بررسی شده است.