قنات در ایران

تا دهه‌ی 1340 بیش‌تر مناطق واقع در نواحی مرکزی ایران به وسیله‌ی قنات (کاریز) احیا و آبیاری می‌شدند و 80درصد فعالیت‌های مردم ایران نیز بر پایه‌ی آب‌های زیرزمینی استوار بوده است. گسترش قنوات در ایران از پای کوه‌ها شروع شده و تا مراکز دشت‌ها ادامه می‌یابد و در این میان، قنات‌های یک‌کیلومتری تا چندکیلومتری دیده می‌شوند. طولانی‌ترین قنات ایران در یزد است که 72 کیلومتر طول داد. نویسنده در کتاب حاضر تلاش کرده تا به اختصار تعدادی از قنات‌های ایران را بررسی کند و کارکرد معماری قنات را توضیح دهد. وی مطالب خویش را در هفت فصل تنظیم کرده است. در فصل اول و دوم، به جغرافیا، آب و هوا و به طور کلی اقلیم ایران پرداخته شده است. فصل سوم و چهارم، درباره‌ی مهندسی و مهندسان قنات با تاکید بر توصیف‌هایی در زمینه‌ی ساخت و بانیان قنات است. در فصل پنجم چند نمونه قنات منحصر به فرد چون قنات سد دارتلک‌آباد کاشان، قنات ابراهیم‌آباد اراک، قنات رکن‌آباد شیراز و... معرفی شده است. این قنات‌ها هنوز هم فعال هستند و امکان بازدید از آن‌ها وجود دارد. فصل بعدی کتاب به معرفی سایر روش‌های تامین‌کننده‌ی آب مانند چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق که با موتور پمپ کار می‌کنند و نیز سدها اختصاص دارد. در فصل پایانی نیز قنات به عنوان پدیده‌ای که با همه‌ی ابعاد زندگی زیست‌محیطی، شهری، روستایی، آیینی و فنی عجین شده بازشناسی گردیده است.