تخت جمشید از آغاز تا فرجام

معرفی مجموعه‌ی تخت جمشید از آغاز احداث تا سرانجام آن، که با پایان عمر شاهنشاهی هخامنشی همراه است، موضوع کتاب حاضر را تشکیل می‌دهد. نویسنده به دنبال تحلیل تاریخی و علت‌یابی بنای چنین مجموعه‌ای است. پادشاهی داریوش اول و اصلاحاتی که در زمینه‌های مختلف در عصر او انجام شد آغازگر مطالب کتاب است. نویسنده به اصلاحات اقتصادی، اداری و نظامی داریوش اشاره دارد. وی ضمن معرفی آثار موجود بر صفه‌ی تخت جمشید به توصیف هیات‌های نمایندگی ملل مختلف و شرح نقوش آن‌ها بر پلکان کاخ آپادانا پرداخته است. هم‌چنین، احداث کاخ‌ها و بناها در عصر هریک از پادشاهان هخامنشی را بررسی می‌کند و تقسیم‌بندی کتاب خود را بر اساس دوران پادشاهی هریک از پادشاهان هخامنشی که بنایی بر مجموعه‌ی تخت جمشید افزوده‌اند، قرار می‌دهد. اما از این میان به عصر حکومت داریوش کبیر، خشایارشا و اردشیر اول مفصل‌تر از سایرین پرداخته که به نظر می‌رسد از این پادشاهان سه‌گانه آثار بیش‌تری برجای مانده است. برخی بناها و کاخ‌ها مانند خزانه، کاخ تچر و آپادانا که در زمان داریوش احداث آن‌ها آغاز شده بود در زمان جانشینان وی، به خصوص خشایارشاه تکمیل گردید. دروازه‌ی ملل، کاخ هدیش، کاخ صد ستون، کاخ ملکه و کاخ سه‌ دروازه از جمله آثاری است که احداث آن‌ها در زمان خشایارشا آغاز گردید. فصلی دیگر از کتاب به آرامگاه‌های صخره‌ای شهریاران هخامنشی در نقش رستم و تخت جمشید و فصل پایانی نیز به سرانجام تخت جمشید در زمان حمله‌ی اسکندر مقدونی و آتش کشیدن آن اختصاص دارد.