ژئوپلیتیک ایران در دوران جنگ سرد

اصطلاح جنگ سرد، نخستین‌بار به وسیله‌ی روزنامه‌نگاران آمریکایی در سال 1947 بعد از جنگ جهانی دوم به کار برده شد. جنگ سرد، قطب‌بندی بعد از جنگ جهانی دوم و روابط این دو قطب یعنی بلوک‌های کمونیستی و کاپیتالیستی بود. ژئوپلیتیک یا سیاست‌های جغرافیایی، در حقیقت نتایج جغرافیایی یک سیاست است. به عبارت دیگر، در ژئوپلیتیک که معنی لغوی آن سیاست زمین است. نقش عوامل محیطی جغرافیا در سیاست بررسی می‌شود. با این توضیح کشور ایران در جنگ جهانی دوم، اهمیت سوق الجیشی و نقش حیاتی ویژه‌ای داشت. از یک طرف این سرزمین دروازه‌ای به سوی خاورمیانه و هندوستان و از طرف دیگر خط ارتباطی بسیار مهمی بین روسیه و متحدان‌اش بوده هم‌چنین یکی از خطوط حیاتی کمک‌رسانی متفقین به جبهه‌ی نبرد روسیه را تشکیل می‌داد. به همین دلیل کشور ایران در سال 1320 ه ش به اشغال متفقین درآمد و به عنوان پل ارتباطی بسیار مهم جهت رسانیدن تجهیزات نظامی و آذوقه به اتحاد جماهیر شوروی از سوی متحدین آن کشور اهمیت روزافزونی یافت. از تاریخ اشغال ایران به وسیله‌ی قوای متفقین که زمینه و امکان گسترش نفوذ همه‌جانبه‌ی ایالات متحده فراهم شد، مبارزه‌ی پنهانی بین انگلستان و آمریکا بر سر ایران و چگونگی تقسیم قدرت در این کشور آغاز گردید. کتاب حاضر در هفت فصل به تعریف ژئوپلیتیک، جنگ سرد و مختصات آن، ایران و مرحله‌ای اول و دوم جنگ سرد، ایران و مرحله‌ی سوم و چهارم جنگ سرد، ایران و مرحله‌ی جدید جنگ سرد، بررسی و جایگاه استراتژیک ایران پس از جنگ سرد اختصاص یافته است.