قلندریه در تاریخ: دگردیسیهای یک ایدئولوژی

جنبش قلندریه، یک جنبش چندساحتی است. با یک نگاه منشوری می‌توان در آن رنگ‌های بیشماری را دید؛ از مزدک‌گرایی و آیین‌های ایران کهن گرفته تا راه و رسم جوانمردی و عیاری و فتوت، تا عناصری از آیین خرم‌دینان تا اندیشه‌های کنوستیسیسم و عرفان اسلامی در صورت مکتب ملامتیان نیشابور تا گرایش‌های قرمطیانه و شیعی و حروفی و اهل حق تصویری متناقض از مردمی که از یک سوی با ثروت‌های بزرگ و تعدد زوج‌ها و نظام برده‌داری و قتل نفس و تباه کردن طبیعت مخالفند و از سوی دیگر، و در دورانی دیگر، جز دریوزه‌ و گدایی کاری از ایشان دیده نمی‌شود. نگارنده در کتاب حاضر ضمن بیان خاستگاه جنبش قلندریه به معنای واژه قلندر، قلندریه و تجاوز به تابوها، عناصر ایرانی در آیین قلندر، قلندریه و حکومت‌ها، قلندریه و جست‌وجوی قدرت سیاسی، قلندر در نظر سهروردی و جامی، قلندریه در هند، پیران قلندری، امثال قلندری، چهره قلندری در آثار سنائی، عراقی و راه قلندر، مکتوبات قلندران و ده‌ها موضوع مشابه دیگر طبق منابع تحقیقی پرداخته است.