مانی، پیامبر صلح و دوستی

کتاب حاضر، داستانی است نیمه‌تاریخی و نیمه تخیلی از زندگی "مانی" شخصی که ادعای پیامبری کرد. گفتنی است، مانی در شهر تیسفون متولد شد. در زمان شاپور اول، شاهنشاه قدرتمند ساسانی، در سن 24 سالگی به چین رفت. دو سال در غاری به سر برد، سپس با لوحه‌هایی پر از نقش‌های حیرت‌انگیز و دستورات دینی از غار بیرون آمد که بنا به ادعای او از جانب پروردگار بزرگ (زروان) به صورت وحی بر او نازل شده بود. وی بلافاصله راه ایران را در پیش گرفت، اما در طول راه، به هر شهر یا روستا که می‌رسید، تعلیمات دینی خود را آغاز می‌کرد و به این ترتیب جماعت بسیاری به او می‌گرویدند و پیروان وفادارش دستورات دینی او را برای دیگران بازمی‌گفتند. مانی چون به ایران‌زمین رسید، یکسر به گندی‌شاپور، پایتخت شاهنشاه ساسانی، رفت. شاپور چون از آمدن مانی آگاه شد، او را به دربار خود فراخواند، تعالیم و اصول دینی او را شنید، سپس خود او و پسر دومش هرمزد به آیین مانی گرویدند. مانی با هیچ دینی عناد و دشمنی نداشت، تعلیمات او آمیزه‌ای از بودایی، زردشتی، و مسیحی بود. پیامبر صلح و دوستی بود، و برادری و عشق را موعظه می‌کرد. آیین او دارای دو "اصل" و سه "زمان" بود: دو اصل "نور" و "ضلمت" و سه زمان "گذشته"، "حال" و "آینده" که مراحل مختلف پیکار این دو اصل با یک‌دیگر است؛ در گذشته، تاریکی با ستیز توانسته است قدری از بدی‌های خود را در روشنی نفوذ دهد و آن را بیالاید و در برابر، مقداری از خوبی‌های روشنی را برباید. در زمان حال، این دو به مبارزه مشغولند، روشنی می‌خواهد آن‌چه را تاریکی از او ربوده بازپس گیرد. در آینده، روشنی پیروز می‌شود این دو اصل به یک‌باره از یک‌دیگر جدا می‌شوند و روشنی، بدی‌های تاریکی را از قلمرو خویش می‌زداید. نقش انسان با فضیلت در این مبارزه کمک به نیروی روشنی برای غلبه بر تاریکی است. زروان یا اهورامزدا (خداوند) با پنج یاور یا فرشته‌اش که "هوش"، "خرد"، "اندیشه"، "تامل" و "اراده" هستند با اصل "روشنی" به انسان مومن به دین یاری می‌دهد تا بر "تاریکی" پیروز شود و در نتیجه آرامش جاودان به وجود آید. دین اسلام مانی را در زمره‌ی پیامبران الهی محسوب نمی‌دارد و تعالیم او را، اگر هم کفر و زندقه نداند، دست کم فاقد امور دینی می‌شمارد. به زعم مترجم: "این مرد واقعا وجود داشته است، اهل ذوق و هنر، شاعر، نقاش، فیلسوف، و از نویسندگان دانشمند و صنعتگران بنام زمان خود بوده است. او چنان نفوذی در زمان و مردم خود یافت که روحانیان زردشتی را به وحشت افکند و موجب شد که آن‌ها با تمام نیرو کمر به قتل او ببندند، و چنان که می‌دانیم در این امر پیروز شدند".