تفکر یونانی، فرهنگ عربی: نهضت ترجمه کتابهای یونانی‌به عربی در بغداد و جامعه آغازین عباسی (قرنهای ...

با به قدرت رسیدن عباسیان و بنای بغداد (در سال 145ه‌.ق/ 762م) .نهضت ترجمه کتاب‌های یونانی به عربی آغاز شد و بیش از دو قرن تداوم یافت .تا پایان قرن چهارم ه‌.ق/ دهم میلادی، تقریبا تمام آثار علمی و فلسفی غیر مذهبی یونان در اواخر عهد باستان در زمینه‌های مختلفی چون نجوم، شیمی، فیزیک، ریاضیات، طب و فلسفه به عربی ترجمه شد .کتاب حاضر تحقیقی است در عوامل اجتماعی و سیاسی و ایدئولوژیکی موثر در جامعه آغازین عباسی که سبب ساز و حامی نهضت ترجمه بود و در پیدایی و تداوم این نهضت تاثیری بسزا یافت .نویسنده از گروه‌های اجتماعی بحث می‌کند که از نهضت ترجمه حمایت کردند و از آن سو بردند .وی همچنین شرح و توضیح می‌دهد که سنت نوپای علمی و فلسفی جهان اسلام در رابطه همزیستانه‌اش با نهضت ترجمه نقش بسیار مهمی ایفا کرد .علاوه بر این، نویسنده به پی‌گیری رد آثار میراث نهضت ترجمه در سرزمین‌های اسلامی و در خارج از آن می‌پردازد و ارتباط مستقیمی را میان آن با احیای مطالعات باستانی قرن نهم میلادی در روم شرقی یا بیزانس پیشنهاد می‌کند .کتاب از مقدمه، دو باب و هفت فصل، پی آمد و پیوست برخوردار است .مقدمه به طرح موضوع اختصاص دارد و در آن ترجمه کتاب‌های یونانی به عربی به مثابه پدیده‌ای اجتماعی و تاریخی، ارزیابی می‌گردد .در باب اول، نهضت ترجمه از منظر خلافت، حاکمیت و هیئت حاکمه و نقش خلفای عباسی آن عصر نگریسته شده و در باب دوم نتایج و پیوندهای این نهضت با لایه‌های مختلف اجتماع و توده مردم و اندیشمند بررسی می‌شود .باب اول با عنوان "ترجمه و شاهنشاهی "شامل چهار فصل است : 1 زمینه نهضت ترجمه :ذخایر مادی و انسانی و فرهنگی، 2 منصور :ایدئولوژی شاهنشاهی عباسیان در دوره آغازین و نضهت ترجمه، 3 مهدی و پسرانش :گفتار اجتماعی و دینی و نهضت ترجمه، 4 مامون :سیاست‌های داخلی و خارجی و نهضت ترجمه .باب دوم با عنوان "ترجمه و جامعه "مشتمل بر سه فصل است1 : ترجمه در خدمت دانش کاربردی و نظری، 2 ولینعمتان، مترجمان، ترجمه‌ها، 3 ترجمه و تاریخ :تحولات حاصل از نهضت ترجمه .در پیوست کتاب، فهرست آثار یونانی ترجمه شده به عربی درج گردیده است .کتاب‌نامه، فهرست راهنما و فهرست نسخه‌های خطی در انتهای کتاب آمده است .