عقل و استنباط فقهی

نگارنده در این کتاب، علل کاربرد عقل در استنباط احکام فقهی را شرح می‌دهد. وی با طرح این پرسش که "آیا متون وحیانی یعنی کتاب و سنت همه نیازهای بشر را با همه جزئیات بسنده می‌کنند و به دیگر سخن آیا می‌توان در این دو سرچشمه برای همه پرسش‌های پایان‌ناپذیر بشر و نیازهای نو به نو او پاسخ‌هایی آماده در کتاب و سنت یافت؟ اذعان می‌دارد" :شاید نخستین افتراق در همین جا روی داده است و گروندگان به مکتب اهل حدیث خواه سنی، خواه شیعه به سویی و اهل رای یا معتقدان به اعتبار عقل و دریافت‌های عقلی به سویی دیگر رفته‌اند . اما به رغم آن چه بر جریان عمده اندیشه اصولی و فقهی هم در جهان اهل سنت و هم در جهان شیعه سایه افکنده و دست کم در عرصه اصول فقه خود را بر کرسی نشانده، گرایشی است که به نوعی، صرف نظر از تامل‌ها و تدقیق‌ها، برای عقل و دریافت‌های عقلی جایی باز می‌کند و بدان کمابیش اعتبار و ارزش می‌دهد ." نگارنده در بررسی جایگاه عقل در استنباط و استخراج احکام فقهی به این موضوعات اشاره می‌کند" :کلیاتی درباره عقل و دلیل عقلی"، "دلیل عقل، قاعده ملازمه و کشف یقینی حکم شرع"، "عقل، قیاس و توسعه مدلول متون دینی"، "عقل، استصلاح و پویایی فقه"، "عقل و استحسان"، "عقل، سد ذرایع و منع حیل"، "استدلال و استلزام"، "عقل، استصحاب و برائت "و "عقل و فرمانبری ."