علل فروپاشی امپراطوری اتحاد جماهیر شوروی

نویسنده در تحقیق حاضر، کوشیده است ضمن معرفی علل و زمینه‌های فروپاشی شوروی سابق، تحلیلی در این باب فراهم آورد .مباحث کتاب در دو بخش ( و 4فصل) تنظیم گردیده است .بخش اول که "شوروی، از تکوین تا فروپاشی "نام گرفته مروری است بر چگونگی ظهور، تکوین، تداوم و سقوط روسیه تزاری و شوروی کمونیستی که مطالب آن در دو فصل تدوین شده است .فصل اول با عنوان "تکوین، توسعه و اضمحلال امپراطوری روسیه تزاری تا سال "1917به مطالبی در باب تاریخ روسیه قدیم و چگونگی روند توسعه طلبی آن کشور در سه دوره مختلف اختصاص یافته است .این دوره‌ها عبارت‌اند از1 : دولت روسیه باستان، 2 حمله مغولان به سرزمین روسیه، 3 پطر کبیر بانی اصلی کشور روسیه .در فصل دوم با عنوان "تکوین و روند توسعه طلبی امپراطوری اتحاد جماهیر شوروی " از چگونگی شکل‌گیری ساختار جغرافیایی و افزون طلبی در ازمنه مختلف سخن می‌رود افزون بر آن، سیاست‌های توسعه طلبی لنین، استالین، خروشچف و برژنف بررسی و تبیین می‌گردد .در فصل سوم کوشش شده تا فرضیه تاثیر علل داخلی دخیل در فروپاشی این امپراطوری ذیل سه مبحث :علل "سیاسی"، "اجتماعی "و "اقتصادی " بررسی و ارزیابی می‌شود .برخی موضوعات این فصل عبارت‌اند از :بوروکراسی وسیع و فساد فراگیر دولتی، حکومت ترور و وحشت، دیکتاتوری تک حزبی، کیش شخصیت پرستی، امتیازات ویژه صاحب منصبان به عنوان علل سیاسی ;برنامه‌ریزی و مدیریت متمرکز اقتصادی، عقب ماندگی تکنولوژیکی، رکود شدید اقتصادی، ناتوانی در تامین نیازهای اجتماعی و سیاست‌های غلط کشاورزی به مثابه علل اقتصادی، و مسئله ملیت‌ها، سیاست روسی کردن ملیت‌ها و سیطره روس‌ها بر دیگران، ناآرامی‌های قومی، تسلط ایدئولوژی کمونیسم و اقدامات دولت در خصوص مذهب‌زدایی به عنوان علل اجتماعی (و داخلی) فروپاشی شوروی .در فصل چهارم، ضمن بررسی علل و عوامل مختلف خارجی، فرضیه "تاثیر علل خارجی دخیل در فروپاشی امپراطوری شوروی "با این موضوعات ارزیابی می‌شود :جنگ سرد و مسابقه تسلیحاتی، جنگ ستارگان، شکاف چین و شوروی، مسئله مجارستان، مسئله چکسلواکی (بهار پراگ 1968) و اشغال افغانستان .کتاب با نتیجه‌گیری نویسنده، ضمایم (شامل :سال‌شمار وقایع مهم، اهم رویدادهای زندگی سیاسی گورباچف و متن پیام تاریخی امام (ره) به گورباچف) و فهرست منابع به پایان می‌رسد .