جامعه‌شناسی خرافات در ایران

شالوده‌های اصلی و زمینه‌های تاریخی شکل‌گیری خرافات به جهل و ناآگاهی انسان‌های اولیه و عدم کنترل محیط به وسیلة او برمی‌گردد. در این شرایط است که انسان برای راهنمایی خویش به عقل اتکا نمی‌کند، و به واسطة میل و احتیاجی که به دانستن علّت وجود اشیا دارد به احساسات و قوة تصوّر خود پناهنده می‌شود. از سوی دیگر در اعصار سیاه اجتماعی و سیاسی، از جمله دوره غلبة اقوام بیگانه، زمانی که جامعه دستخوش اضطراب و درماندگی می‌شد و راهی برای گریز یا پیروزی نمی‌یافت، گرایش به اعتقادات خرافی به عنوان تنها را کاهش آلام و مصیبت‌های جوامع تحت سلطه شناخته می‌شد. زیرا جامعه ذاتاً برای ادامة حیات، نیازمند امید بود و در غیاب امید واقعی به آرزوهای واهی متوسل می‌شد. بنابراین باز این نتیجه حاصل می‌شود که خرافات از جهل و ناآگاهی انسان درباره پیوند علّی موجود بین پدیده‌ها نشأت گرفته است. پژوهش‌نامة حاضر حاوی تعدادی مقاله از نویسندگان مختلف است که این مقالات به توصیف وضعیّت‌ گرایش به خرافه و بررسی مفهومی و تاریخی خرافه‌گرایی اختصاص دارد.