مبانی نظام اجتماعی اسلام

بررسی مفاهیم و رویکردهای هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی، انسان‌شناختی و روش‌شناختی نظام اجتماعی اسلام و تحلیل عناصر و شاکله آن در عرصه‌های مختلف است. در این اثر با استناد به آموزه‌های قرآن و سنت، به تبیین و ترسیم سیمای اجتماعی نظام اسلامی و نظام معرفتی مبتنی بر آن با هدف پاسخ‌گویی به انواع نیازهای انسان بر پایه عقل و وحی پرداخته شده و شاخص‌های مهم چنین نظامی بیان شده است. در ابتدای کتاب به بیان مفهوم فرد و جامعه و نسبت آن دو در تعالیم اسلامی پرداخته شده و اصالت و فرد یا جامعه از این منظر بررسی شده است. آنگاه مفهوم نظام اجتماعی در رویکردهای ساختارگرایی کارکردی، تضادگرایی، تلفیق‌گرایی و کنش‌گرایی بیان شده و هستی‌شناسی جامعه و مبانی معرفت‌شناسانه نظام اجتماعی اسلام بیان شده است. نویسنده در همین زمینه به توصیف برخی از سنت‌های اجتماعی مورد تأکید قرآن کریم پرداخته و دیدگاه قرآن را در مورد ابعاد اجتماعی دین برجسته نموده است. وی در ادامه به مبانی روش‌شناسی نظام اجتماعی اسلام اشاره نموده و مبانی ارزشی لحاظ شده در چنین نظامی را معرفی کرده است. وی همچنین به موقعیت مهم انسان در نظام اجتماعی اسلام و شاکله این نظام را از لحاظ عقیدتی، اخلاقی، حقوقی و فرهنگی توصیف کرده است. نسبت بین فرهنگ‌پذیری و کنترل اجتماعی، ‌مبانی نظم اجتماعی، نابرابری و قشربندی اجتماعی در اسلام، خصلت تمدنی و شهری نظام اجتماعی اسلام، توسعه و تکامل در چنین نظامی و معرفی نهادهای مختلف در نظام اجتماعی اسلام از دیگر مباحث مهم مطرح شده در این نوشتار است.