مدینه در آستانه بعثت

ظهور اسلام در جزیره‌العرب و گسترش آن در سرزمین‌های مجاور، برجنبه‌های گوناگونی از زندگی مردم تاثیرگذار بود که یکی از این جنبه‌ها، شیوه‌ی شهرسازی و زندگی در شهرهای اسلامی است. ساختار شهر مدینه به دوران کهن پیش از ظهور اسلام و هجرت رسول خدا (ص) به آن باز می‌گردد. هجرت پیامبر (ص) و دیگر مسلمانان فراری از مکه به مدینه، شرایط و وضعیت این شهر را تغییر داد. نخستین تغییر اساسی که بر الگوی محلی در ساختمان دیگر شهرهای اسلامی تبدیل شد، ساخت مسجد النبی در شهر بود و شهر مدینه به منزله‌ی الگوی شهرسازی اسلامی به حساب آمد. بنابراین بررسی روند شهر مدینه از دوران یثرب تا دوره‌ی مدینه الرسول اهمیت بسیاری دارد. نگارنده در کتاب حاضر نخست ساختار مردمی مدینه را قبل و بعد از ظهور اسلام بررسی می‌کند و سپس به قبایل و نظم سیاسی، اداری و اجتماعی آن‌ها در دوران پیامبر (ص) می‌پردازد و مراحل دسته‌بندی این نظم و ساختار شهری مدینه و خانه‌های قبایل در زمان پیامبر (ص) را بیان می‌کند. در ادامه نیز زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه‌ی مدنی در دوران پیامبر (ص) را بررسی می‌کند.